Genetisch gemodificeerd voedsel in de supermarkt

Recentelijk werd een onderzoek gepubliceerd door de commissie genetische modificatie (COGEM) over de ontwikkeling van vraag en aanbod van genetisch gemodificeerd (GG) voedsel in de supermarkt. De aanleiding voor het onderzoek waren de sterke prijsstijgingen in supermarkten als gevolg van het conflict tussen Rusland en Oekraïne. Over het algemeen hebben GG-producten lagere productiekosten, wat zou moeten leiden tot lagere supermarktprijzen. Er werd dan ook verwacht dat producten die GG-ingrediënten bevatten door de lagere prijs meer verkocht en ingekocht zouden worden. Het onderzoek liet echter nauwelijks verschil zien. 

Genetisch gemodificeerd voedsel 

Bij genetische modificatie van voedsel wordt het genetisch materiaal, DNA, opzettelijk aangepast. Deze veranderingen in DNA worden aangebracht om de gewassen te verbeteren, bijvoorbeeld op het gebied van smaak of weerbaarheid. Deze zogenoemde "plantveredeling”-technieken worden al decennia over de hele wereld uitgevoerd. Over het algemeen hebben GG-gewassen een hogere opbrengst per oogst en lagere productiekosten. Deze lagere kosten worden doorberekend naar de consument, waardoor GG-producten in de supermarkt goedkoper kunnen zijn.  

Opzet onderzoek 

Om te onderzoeken hoe de prijsstijging het aanbod en de verkoop beïnvloedt, hebben de onderzoekers gedurende een periode van negen maanden twintig supermarkten vijf keer bezocht. Het onderzoek focuste zich op verschillende pijlers:

1. De prijsontwikkelingen van landbouwproducten wereldwijd;  
2. De prijsontwikkeling van voedsel in de supermarkten in Nederland;
3. De ontwikkeling van de prijs en het aanbod van de GG-gelabelde voedselproducten in de supermarkt; 
4. De beweegredenen van supermarkten om wel of niet GG-voedsel aan te bieden. 

Geen toename van GG-producten aanbod en vraag 

Zowel de wereldwijde prijsstijging van landbouwproducten als de constante stijging van supermarktprijzen heeft niet bijgedragen aan een toename van het aantal GG-gelabelde voedingsproducten in de schappen. Hoewel er een aanhoudende inflatie zichtbaar was in de Nederlandse supermarkten, heeft dit amper voor een groter aantal aan GG-gelabelde producten gezorgd. Opvallend was dat zelfs na de wereldwijde daling van de prijzen van agrarische grondstoffen de prijzen in de Nederlandse supermarkten bleven stijgen.  

Aandeel van GG-producten in de supermarkt 

In de twintig supermarkten werd onderzocht hoe groot het aandeel van producten met GG-materiaal was in zes categorieën: (1) meel, (2) mayonaise, (3) margarine, (4) maïs en soja, (5) bakoliën en plantaardige vetten, en (6) snoep, koekjes en chips. In de eerste vier categorieën bleken geen producten met GG-ingrediënten voor te komen. Voor bakoliën en plantaardige vetten bleef het aandeel stabiel onder de 1%, terwijl in de categorie snoep, koekjes en chips het aandeel gedurende de onderzoeksperiode rond de 1% schommelde. 

Nederlandse supermarkten vaak onwetend 

Een interessante bevinding uit het onderzoek is dat in Nederland de supermarkten vaak niet eens wisten of er GG-producten aangeboden werden. Het onderzoek deelt de supermarkten dan ook in in twee groepen: (1) supermarkten die heel bewust geen enkel GG-bevattend product aanbieden; en (2) supermarkten die niet op de hoogte zijn dat ze überhaupt producten met GG-ingrediënten aanbieden. Daarnaast bleek dat er vanuit de consument amper vragen naar supermarkten kwamen over GG-producten. 

Het grootste gedeelte van de in Nederland geïmporteerde GG-producten wordt in Nederland gebruikt als veevoer, het vlees, de zuivel en andere producten van dit vee is niet meegenomen in dit onderzoek. Deze producten hoeven volgens de wet geen label te krijgen. 

Etikettering

Producenten van voedselproducten die voor meer dan 0,9% uit GG-componenten bestaan, moeten dit volgens de Nederlandse warenwet vermelden op het etiket. Melk, vlees en eieren van dieren die GG-veevoer hebben gegeten zijn niet GG. De fabrikant hoeft dan ook geen vermelding op het label te zetten.