Gentech op je bord

Met genetische modificatie sleutelen we aan planten. Het klinkt als een slecht idee, maar is dat ook zo? Stellen we wel de juiste vragen over gentech? Moet je bezorgd zijn over voedselveiligheid? Waarom zouden we werken aan de ontwikkeling van genetische gemodificeerde organismen (gmo)?

Om antwoord te krijgen op deze en veel andere vragen over gentech, organiseerden De Volkskrant, KNAW, NEMO science museum en De Balie op maandag 17 oktober in Amsterdam een KennisCafé over 'Genen in je eten'. Drie experts bespraken er de vele aspecten van genetische modificatie. Sjef Smeekens, hoogleraar aan de Universiteit Utrecht en Louise Fresco van Wageningen UR gingen in op inhoudelijke vragen. Jurist Elbert de Jong van Universiteit Utrecht belichtte juridisce aspecten.

Mogelijkheden

Smeekens begint het kenniscafé met een korte inleiding in de mogelijkheden van genetische modificatie. Hij legt uit hoe onderzoekers de eigenschappen van bacterie Bacillus thuringiensis, een ziekteverwekker bij rupsen, in planten hebben ingebouwd. Bij deze zogenaamde Bt-gewassen - voorbeelden zijn maïs en papaja - is zo resistentie tegen insecten ingebouwd. Met gentech kun je gewassen veel makkelijker resistent maken tegen ziekten. Ook bij aardappelen bijvoorbeeld, zou je resistentie tegen aardappelziekte zo in kunnen bouwen.

Omdat er sinds drie jaar een nieuwe techniek beschikbaar is, de CRISPR/Cas techniek, kun je veel gerichter werken. En omdat het genoom van 80 planten en 140 diersoorten nu is beschreven, kun je ook veel nauwkeuriger werken, vult Fresco aan. Het is niet meer knippen met een heggenschaar, maar met een nagelschaartje.

Riscio's

Natuurlijk blijven er bij het publiek vragen over de risico's van gentech. Kan het gebeuren dat je dingen doet waarvan je het risico niet kunt voorspellen? Wat zijn de riscio's? Smeekens vraagt zich al heel lang af wat de risico's zijn. Zo gauw je planten eet, worden de nieuwe genen direct afgebroken. Het zijn gewoon voedingsstoffen, zegt hij.

Hij denkt dat het gevoel is ontstaan uit een ongemak met de huidige vorm van landbouw. 'Maar de natuur is niet zo puur. Ook in de natuur springen genen.' Hij denkt niet dat door uitkruisen nieuwe genen zich zullen verspreiden. Daar is al eindeloos onderzoek naar gedaan.

Fresco ziet eerder een risico op het niveau van schimmels en bacteriën in de bodem. Je kunt je afvragen wat er gebeurt als bladeren van Bt-gewassen op de grond vallen. Kunnen bodembacteriën het van bacteriën afkomstige Bt-gen opnemen? Gelukkig blijkt uit onderzoek dat er geen effect is.

Weerstand

De mogelijkheden van genetische modificatie bestaan al lang. Maar waarom zijn er zo weinig succesvolle toepassingen? Waarom is er zo veel weerstand? Fresco wijt het aan het feit dat de eerste toepassing zo'n ontzettend slechte toepassing was. Het ging om resistentie tegen Roundup in voedergewassen.

Het was geen domme toepassing, zegt ze, commercieel gezien ook goed. Maar was het een nuttigere toepassing geweest, een gen tegen darmkanker bijvoorbeeld, dan was het draagvlak veel groter geweest. Ze denkt dat deze toepassing de discussie over gentechnologie heeft aangewakkerd.

Het twee uur durende KennisCafé is kun je terugkijken via de video 'KennisCafé: Genen in je eten'.

(Bron foto: Shutterstock)