Gras voor koeien én voor varkens

De sappen die vrijkomen bij het persen van gras, worden eerst verhit. De opgeloste eiwitten in dit grassap stollen daardoor en kunnen vervolgens uit het sap worden gefilterd. Het verzamelde graseiwit is, zowel nat als droog, geschikt als varkensvoer. De vezels die overblijven na het persen, kunnen weer als ruwvoer naar koeien.  

Volgens het bedrijf Grassa zijn deze eiwitten een prima alternatief voor soja. Als een kwart van de huidige grasoogst in Nederland wordt verwerkt tot grasconcentraat, hoeft Nederland helemaal geen soja meer te importeren, becijfert de producent. Ook zou het verlies aan stikstof in de voedselproductie aanzienlijk omlaag gaan, net als het aantal voedselkilometers van veevoer. In de nabije toekomst zijn de graseiwitten zelfs direct geschikt voor humane voeding, voorspelt Grassa. 

Zeugenvoeding 

Livar is in 1999 gestart als een samenwerking van vijf Limburgse varkensboeren. Ze houden onder andere varkens op de kloosterboerderij Abdij Lilbosch in Echt. Door de introductie van nieuwe rassen en de groeiende aandacht voor dierenwelzijn, zijn de veehouders anders gaan produceren. Ze richten zich met name op kwaliteit en smaak De dieren daar krijgen vooral regionaal geteelde granen. 

Naast graseiwit als voer voor de biggen, werken Grassa en Livar de komende tijd verder aan de ontwikkeling van zeugenvoeding. Op termijn zullen beide partijen ook kijken of de overgebleven vezels geschikt zijn als ruwvoer voor varkens. “In de stal zagen we dat de biggen het voer met Grassa-eiwit lekker vonden en goed aten”, zegt bedrijfsleider van Livar, Rik Verheijen in een reactie. “Qua groei en gezondheid zagen we geen verschil, alleen de kleur van de mest is groener.” 

Geschikt voor één maag 

Koeien zetten de eiwitten uit gras in hun complexe maagstelsel om tot dierlijk eiwit. Dieren met één maag, zoals varkens of kippen, kunnen dat niet. Het raffineren van het gras, en het voeren van de vezels aan koeien en het grasconcentraat aan varkens, is daarom een win-winsituatie. Een hectare gras levert hierdoor 50 procent meer dierlijk eiwit op.  

Een melkkoe kan gemiddeld 20 tot 25 procent van de graseiwitten omzetten in dierlijke eiwitten. Bij varkens ligt dit percentage rond de 30 procent, dus een kilo aan voedereiwit levert dan 3 ons dierlijk eiwit. Als plantaardig eiwit uit gras meteen voor humane consumptie beschikbaar komt, is de eiwitbenutting nog veel efficiënter.

Voeropname blijft gelijk 

De vezels die overblijven na het persen heten ontsloten gras. Melkkoeien kunnen ze prima verteren, zo blijkt uit een experiment bij Dairy Campus in Leeuwarden. Daar is gedurende tien weken bij in totaal zestig koeien een rantsoen met ontsloten gras vergeleken met kuil- en natuurgras. 

Koeien die voor de helft kuilgras kregen, en voor de helft ontsloten gras, bleven net zoveel melk geven als daarvoor. Ook de eiwitgehalten in de melk bleven gelijk, terwijl het rantsoen juist minder ruw eiwit bevatte. De voeropname met deels ontsloten gras was gelijk aan dat van graskuil. Bij het voeren van natuurgras was een beduidend lagere voeropname.

Meststof en suikerconcentraat 

Het vocht dat overblijft na het filtreren van de graseiwitten wordt nog verder bewerkt. Door nanofiltratie en omgekeerde osmose ontstaat een suikerconcentraat met een hoog gehalte aan Fructo Oligosacharide (FOS). Dit verbetert de darmflora, en daarmee het immuunsysteem, van zoogdieren met één maag. In de praktijk kan daardoor het antibioticagebruik omlaag. 

Een tweede concentraat dat na verdere bewerking overblijft, is een mineralenconcentraat met een hoog gehalte aan kalium. Dit kan gebruikt worden als plantaardige meststof, en vervangt dierlijke mest of kunstmest. Hier kunnen grasklaver en kruidenrijke graslanden van profiteren, want die kunnen extra kalium goed gebruiken.