Grazende vissen bestrijden invasief zeegras

Inheems zeegras is belangrijk voor de kustbescherming. Het gras groeit in de ondiepe baaien van het Caribisch gebied en functioneert met wiegende bewegingen als een natuurlijke golfbreker. Het stabiliseert ook het zand op de zeebodem, waardoor minder stranderosie plaatsvindt. De invasieve soort ontbreekt het aan de specifieke eigenschappen om de Caribische kust te beschermen.   

Afname biodiversiteit 

Zeegras biedt meer dan alleen bescherming van de kust en daarmee bescherming aan de inwoners van het gebied. Het inheemse zeegras kent onder water veel gebruikers. Het voorziet vissen, schildpadden en zee-egels van voedsel. Dat geldt in veel mindere mate voor het invasieve zeegras. De inheemse zeegrassoort biedt de dieren ook bescherming tegen golven en grotere jagers. Door een te sterke toename van het invasieve zeegras verdwijnen dieren die afhankelijk zijn van het inheemse zeegras.  

Invasief succes 

Het invasieve zeegras behoort tot de soort Halophila stipulacea. Het is inheems in de Indische Oceaan, maar verspreidde zich al door meerdere zeeën en oceanen. Sinds 20 jaar wordt de soort steeds vaker waargenomen in het Caribisch gebied.  

De invasieve soort heeft drie eigenschappen die het succes verklaren. Ze verdringt inheemse soorten door het vormen van dikke matten. Daarnaast past ze zich makkelijk aan uiteenlopende omstandigheden aan en kan het op veel verschillende diepten leven.  

Onderzoek bij Bonaire en Aruba 

In baaien bij Bonaire en Aruba zetten onderzoekers van Wageningen University and Research een onderwaterstudie op, samen met onderzoekers uit Miami en Amsterdam. Met dit onderzoek wilden zij toetsen of grazende vissen een rol spelen bij het bestrijden van het invasieve zeegras.  

De omstandigheden bij de beide eilanden verschillen: de baai bij Bonaire hoort tot een beschermd natuurgebied, er komen veel grazende vissen voor met een grote diversiteit aan soorten. Het invasieve zeegras verspreidt zich hier in een lager tempo dan bij Aruba. In de onbeschermde baai bij Aruba komen minder grazende vissen voor en is er minder diversiteit aan herbivore vissoorten.  

De helft minder invasief zeegras 

Onderzoeker Fee Smulders zegt over de resultaten van het onderzoek: “We zien dat grazende vissen de snelheid waarmee invasief zeegras zich verspreidt, met de helft kunnen verminderen. Dit effect wordt versterkt door lokale verrijking met nutriënten, omdat vissen graag voedselrijke blaadjes eten. Het inheemse zeegras is beter bestand tegen de hoge graasdruk, terwijl het invasieve zeegras bij hoge graasdruk verdwijnt.” 

De wortels van de invasieve Halophila stipulacea zijn dun en verspreiden zich snel door de ondergrond. Dit verklaart waarschijnlijk waarom de soort niet goed bestand is tegen intensieve begrazing. 

Maar het blijkt dat de grazende vissen alleen succesvol zijn in het beschermde ecosysteem van Bonaire, daar waar een hoge visdichtheid is. Fee Smulders: “Op Aruba zagen we geen verschil na nutriënttoevoeging. Ook groeide het invasieve zeegras daar veel sneller, waarschijnlijk door de lage visdichtheid. Een beschermd gebied met veel inheemse grazers kan dus meer weerstand bieden tegen invasieve zeegrassoorten.”