Haalt de akkerbouwbranche de ambitieuze doelen?

Belangrijke uitdagingen voor de sector zijn: klimaatverandering, beperkingen in het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, bodemgezondheid en biodiversiteit. Doel van BO Akkerbouw en haar leden is om niet alleen koploper te worden, het wil ook bereiken dat de maatschappij de teelt waardeert en afnemers de teelt erkennen. Alleen als er meer begrip ontstaat tussen maatschappelijke partijen en de akkerbouwsector kunnen grotere duurzaamheidsstappen gezet worden.

Hoe staat het ervoor?

Het realiseren van het plan is een verantwoordelijkheid van de hele keten en vraagt om nauwe samenwerking met kennis- en adviespartners, de overheid, onderzoeksinstellingen en maatschappelijke organisaties. BO Akkerbouw werkt aan realisatie van de doelen via vijf routes: kennis en educatie, regelgeving, sociale druk, economie en tools. Daarnaast heeft het vier speerpunten: weerbaar teeltsysteem, precisielandbouw & vergroening middelenpakket, versterken biodiversiteit en milieuprestaties inzichtelijk maken voor de markt. Het Actieplan Plantgezondheid, dat loopt van 2017 tot 2030, is ambitieus. In 2030 moeten de emissies van gewasbeschermingsmiddelen tot een minimum teruggebracht zijn en zijn producten uit de akkerbouw zo goed als residuvrij. Hoe staat de sector er op dit moment voor, wat zijn de knelpunten die het behalen van de doelen steeds lastiger maken? De voortgangsrapportage voorjaar 2021 geeft per onderwerp een overzicht van de lopende acties, de status daarvan en de knelpunten die meestal met beleid te maken hebben.

Weerbaar teeltsysteem

Dit bevat zes acties waaronder robuustere gewassen kweken met behulp van veredeling en het realiseren van een vitale bodem door het ontwikkelen van kennis rond goed bodembeheer. Op vrijwel alle punten lopen acties en zijn de doelen deels in beeld. Belangrijk knelpunt is dat de Europese Unie nieuwe veredelingstechnieken niet toestaat. BO Akkerbouw zal de noodzaak hiervan blijven benadrukken. Ook ligt hier een taak voor de Rijksoverheid in het kader van het Uitvoeringsprogramma Toekomstvisie Gewasbescherming 2030.

Precisielandbouw

De invulling Nationale Proeftuin en Agenda Precisielandbouw is een van de actiepunten in het thema precisielandbouw. Beide zijn gerealiseerd. Er wordt gewerkt aan het verlagen van de milieu-impact door (chemische) middelen te vervangen door biologische bestrijding. Dit doel is nog niet in zicht. Deze actie komt bij akkerbouwers vandaan. Zij willen graag met milieuvriendelijker middelen werken. Knelpunt bij het realiseren van dit punt is wederom regelgeving. Een flink aantal groene middelen zit in het toelatingsproces. Dit gaat traag en regelgeving maakt toelating moeilijk. BO Akkerbouw geeft dit punt veel prioritiet en blijft pleiten voor een versnelling van de procedures.

Versterken biodiversiteit

Een van de onderdelen van het versterken van de biodiversiteit is het zorgen voor een aantrekkelijk landschap. Uit de voortgangsrapportage blijkt dat ruim 85 procent van de akkerbouwers werkt aan een betere biodiversiteit. Bijna 40 procent van de akkerbouwers heeft (bloemrijke) akkerranden aangelegd en levert zo een bijdrage aan een aantrekkelijk landschap. De sector is actief partner van het Deltaplan Biodiversiteitsherstel. Ook op dit terrein is bestaande wet- en regelgeving een knelpunt. Bijvoorbeeld waar het gaat om toelating van middelen die (herstel van) biologische buffering bevorderen. BO Akkerbouw blijft actief lobbyen en dit onderwerp onder de aandacht brengen.

Milieuprestaties inzichtelijk maken voor de markt

Bij een van de acties die vallen onder het speerpunt ‘milieuprestaties inzichtelijk maken voor de markt’ is het doel in zicht. Het gaat om het inzicht in residucijfers. Akkerbouwproducten voldoen ruimschoots aan de geldende residu-eisen. Overschrijdingen van de maximale residu limiet (en terugroepacties) zijn zeldzaam. Knelpunt voor dit onderwerp is het feit dat moderne analysetechnieken steeds lagere residuniveaus detecteren. Zo worden er lage waardes gemeten van middelen die niet gebruikt zijn bij de teelt. Dit komt bijvoorbeeld door het overwaaien van middelen vanuit aangrenzende percelen of de aanwezigheid van een in het verleden gebruikt middel op materialen van opslagruimten. Resultaat is een onverkoopbaar product en een onaantrekkelijk gewas voor de sector terwijl er juist een grotere variatie aan gewassen nodig is. Zowel op nationaal als internationaal niveau zet BO Akkerbouw zich in voor nieuwe maximale residu limieten (MRL’s).