Habitatspecialist behouden op lange termijn
Dat is één van de scenario’s als we de soort voor Nederland willen behouden – ook voor de lange termijn, maar dat betekent een voortdurende investering in geld, tijd en energie. Of is er een situatie denkbaar waarin de soort op eigen kracht in ons land kan overleven? In het artikel Kan de knoflookpad van de intensive care af? in vakblad De Levende Natuur worden drie scenario’s geschetst. Zij vormen aanzet tot een discussie die volgens de auteurs nodig (en breder) gevoerd moet worden gelet op de veranderingen in samenleving en landschap.
Scenario’s
Duidelijk wordt dat de oorspronkelijke leefgebieden verdwenen zijn voor het amfibie dat zich in het primaire habitat richt op rivierduinen (landhabitat) en laagdynamische moerassen (waterhabitat). 'Het belangrijkste vervangende habitat c.q. secundair habitat', melden de auteurs van het artikel 'is het kleinschalig cultuurlandschap met akkers en stuifzandruggen, en poelen'.
- scenario 1: nieuw primair habitat in opnieuw ingerichte rivier- en beekdallandschappen; er kan ruimte ontstaan voor laagdynamische milieus
- scenario 2: nieuw type secundair habitat in modern cultuurlandschap (kleinschalige, duurzame landbouw); de knoflookpad kan cultuurvolger worden
- scenario 3: nieuwe type natuurgebied; via beheer op systeemniveau inzetten op behoud van bedreigde landschappen en bijbehorende soorten op lange termijn
Beschermen versus 'eigen kracht'
In het artikel worden de scenario’s en de 'voors' en 'tegens' verder uitgewerkt en wordt de lezer uitgedaagd na te denken over de vraag: heeft de beschermde natuur in Nederland nog wel toekomst, als de voor de soort belangrijke onderliggende mechanismen verdwenen zijn? Daarbij hebben de auteurs wel voor ogen 'deze intrigerende soort' een toekomst te bieden, maar dan 'juist door de soort uiteindelijk op eigen kracht te laten overleven'. In een eerder artikel in De Levende Natuur (Help de Knoflookpad! – 2008) is te lezen hoezeer de zwaar beschermde knoflookpad geholpen is met diverse beheermaatregelen.
Water en land
Het stuk beschrijft ook hoe het met de soort destijds gesteld was en dat de populatie, ondanks de vele inspanningen, snel slinkt. Ook informatie over het dier zelf, zoals zijn voorplanting en voorkomen – ook als larve, is in genoemd artikel te vinden. Betreffende het voortplantingswater zou de habitatspecialist volgens de auteur overigens niet kieskeurig zijn. 'De landhabitat zou de verspreiding van de soort (vermoedelijk) meer beperken. Vergraafbare en extensief beheerde zandgronden dichtbij potentiële voortplantingswateren zijn schaars'. Meer informatie over landhabitat en adviezen voor beheer daarvan, staan in het rapport (2005) De knoflookpad Pelobates fuscus in het dal van de Overijsselse Vecht.
(Bron foto: Pelobates fuscus door Pierre-Yves Vaucher, zie sites 'Batraciens et reptiles du monde' en CalPhotos [CC BY-SA 2.5 of CC BY-SA 2.5], via Wikimedia Commons)
