Handreiking duurzame energie in het landschap

In het energieakkoord dat de overheid in 2013 met werkgevers, vakbonden en milieuorganisaties sloot, is afgesproken de CO₂-uitstoot in 2050 met 80 tot 95 % te verminderen. Bovendien moet het aandeel duurzame energie moet tot 14 % toenemen. Dat betekent dat er ruimte moet komen voor windmolens, parken met zonnepanelen en teelt van biomassa.

Debat

De inpassing van projecten voor opwekking van windenergie, zonne-energie of bio-energie heeft impact op het landschap. De planning van windmolenparken zorgen op veel plaatsen voor maatschappelijk debat. Met de Handreiking Energie, erfgoed en ruimte, die onlangs gepubliceerd is, laat de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed zien wat er mogelijk is.

Landschap

Het landschap is in het verleden vaak veranderd, en zal blijven veranderen, zo is te lezen in de brochure. De turfwinning bijvoorbeeld heeft in 400 jaar tijd het landschap ingrijpend veranderd. Veengebieden veranderden in een veenkoloniaal landschap met kanalen of wijken, of in veenplassen. Het landschap zal door andere energievormen blijven veranderen. Waar mogelijk moet je die energievormen inpassen in het landschap waarbij je rekening houdt met erfgoed. De brochure noemt drie strategieën: instandhouding, inpassing en transformatie.

Strategieën

Het is belangrijk waardevolle werelderfgoedgebieden, beschermde stads- en dorpsgezichten, en historische buitenplaatsen in stand te houden. Plaatsing van windmolens kunnen een ingrijpend effect hebben op deze cultuurlandschappen. Het is daarom zinvol een afstandsnorm van 1800 tot 2000 meter te hanteren.

De andere strategie is inpassen. Parken met zonnepanelen zijn vlak, maar door hun industriële uitstraling passen ze niet goed in het landelijk gebied. Door een veld met zonnepanelen te voorzien van wallen met beplanting kun je ze onzichtbaar maken en zo inpassen.

Windturbines voegen door hun hoogte een nieuwe laag aan het landschap toe. Dat kan een markant landschappelijk beeld opleveren zoals bij windturbines die in Flevoland langs de IJsselmeerdijk tussen Lelystad en de Ketelbrug geplaatst zijn.

Naast de handreiking is er ook een website met actuele achtergrondinformatie en praktijkvoorbeelden.

(Bron foto: Thinkstock)