Heischrale graslanden bedreigd

Het heideschraal grasland is van oorsprong een soortenrijk ecosysteem dat je op de zandgronden vindt, in het heuvellandschap en de duinen. De meest waardevolle heischrale graslanden vind je waar enige zuurbuffering plaatsvindt door de aanwezigheid van keileem, langs schapendriften of via het grondwater. De heischrale graslanden behoren tot de Europees beschermde habitattypes.

Dramatisch slecht

Maar het gaat niet goed met het heischrale grasland. Landelijk is niet meer dan 30 tot 40 hectare goed ontwikkeld heischraal grasland over, zo blijkt uit een onderzoeksrapport van Wageningen Environmental Research. Met de meeste terreinen is de staat van instandhouding dramatisch slecht. Het rapport 'Naar een Actieplan Heischrale graslanden' geeft een overzicht van de landelijke staat van heischrale graslanden. Het brengt in beeld welke soorten en welke gebieden het meest bedreigd zijn en waar en hoe het mogelijk hersteld zou kunnen worden.

Verzuurd

De meest bedreigde gebieden zijn de terreinen die sterk verzuurd zijn. Op die terreinen is de zuurbuffering in de bodem sterk aangetast door menselijke aanvoer van eerst zwavel en nu stikstof. Monitoring van de stikstofbelasting laat zien dat deze nauwelijks is verminderd, zo meldt het rapport. Veel van de karakteristieke soorten voor deze terreinen komen daarom nog in weinig kleine en geïsoleerde populaties voor.

Je vindt op de verzuurde terreinen alleen nog maar soortenarme rompgemeenschappen. Zelfs voor het heideschraal grasland algemene soorten zoals tandjesgras, borstelgras of het hondsviooltje zijn sterk in aantal afgenomen. Dat geldt ook voor de kenmerkende populatie insecten.

Herstel

Herstel is mogelijk, bijvoorbeeld door de bufferzones te plaggen in combinatie met bekalking. Er lopen sinds 2016 enkele experimenten met de toevoeging van steenmeel. Daarnaast zou je het areaal heischraal grasland kunnen vergroten door het areaal uit te breiden. Ervaring leert dat dit mogelijk is op voormalige landbouwgrond, mits je fosfaat afvoert door ontgronding of uitmijning.

Actieplan

De onderzoekers denken dat je met een goed actieplan binnen 5 tot 10 jaar een aanzienlijke kwaliteitsverbetering van het heischrale milieu kunt realiseren. Zo zou je veldexperimenten uit kunnen voeren om de buffercapaciteit van de bodem te verbeteren, bijvoorbeeld de toediening van steenmeel. Verder kun je populaties herintroduceren en per terrein zou je een pakket van herstel- en beheermaatregelen moeten opstellen.

(Bron foto: Jan Nijman)