Heldere regelgeving mestbeleid hard nodig
Na afschaffing van de melkquota in 2015 mochten melkveehouders zoveel melk produceren als ze wilden. Kabinet en kamer kozen de lijn: groeien mag, zolang de veehouders de mest op eigen land uitrijden of naar de mestverwerking brengen. Daarbij werd erop vertrouwd dat dit mogelijk was binnen de Europese normen. Maar als snel werd duidelijk dat dit niet zo was. In 2015 en 2016 zat Nederland boven de EU-norm voor fosfaat- en ammoniakuitstoot en in 2017 boven de norm voor ammoniak- en stikstofuitstoot. Vanaf dat moment ontstond er een 'opeenstapeling van wet- en regelgeving', aldus de Algemene Rekenkamer.
Opeenstapeling van regels
Regels werden aangepast en uitgebreid. Het gevolg was dat handhaving en zicht op het halen van de normen in de verdrukking kwamen. De opeenstapeling van regels is eerder de oorzaak van het probleem dan een oplossing, zo schrijft de Rekenkamer in het onderzoeksrapport 'Aanpak mestvervuiling veehouderij'.
De opstellers van het rapport concluderen dat het verduurzamen van de veehouderij een hardnekkig probleem blijkt te zijn, waardoor de belasting op de natuur hoog blijft. Ook voor de veehouders zelf is de normoverschrijding riskant. Zo lang Nederland voldoet aan de normen mogen 18.000 agrarische bedrijven gebruik maken van derogatie. Ze mogen meer mest uitrijden dan bedrijven in veel andere EU-lidstaten. Zou die uitzonderingspositie vervallen, dan stijgen de kosten voor mestverwerking voor bijna de helft van de veehouders.
Aanbevelingen
In het rapport komt de Rekenkamer met een aantal aanbevelingen: De ministers van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en Infrastructuur en Waterstaat (IenW) moeten het patroon van voortdurend aanpassen van bestaande regelgeving en het steeds invoeren van nieuwe regelgeving doorbreken. De samenhang en de onderbouwing van wet- en regelgeving moet bovendien transparanter.
De opstellers van het rapport vinden dat de overheid heldere normen voor langere tijd moet vaststellen. Frauderen of het niet naleven van de normen moet lastiger worden.
Minister Schouten onderschrijft dat de wet- en regelgeving rondom uitstoot en mest ingewikkeld is. Zij is daarom gestart met een herbezinning op het mestbeleid. Volgens de minister liggen de uitstootnormen in het mestbeleid al voor langere tijd vast, maar de uitstootnormen van ammoniak en fijnstof uit stallen moeten regelmatig worden aangepast aan technologische ontwikkelingen.
(Bron foto: Shutterstock)