Het platteland loopt leeg

Tussen 2000 en 2011 stopten 22.000 boeren met hun bedrijf en naar verwachting zullen er tot 2030 nog eens 24.000 boeren hun bedrijf beëindigen. Dat betekent dat er veel agrarische bebouwing vrijkomt. De totale oppervlakte aan agrarische bebouwing bedroeg in 2012 ongeveer 122 miljoen m². Daarvan staat nu al 21 miljoen m² leeg en in 2030 is dat naar verwachting 40 miljoen m², zo blijkt uit het onderzoeksrapport 'Landelijk gebied en leegstand'.

Rijksmonumenten

Wat kun je doen met die gebouwen? Ongeveer 20 tot 25% van de vrijgekomen leegstaande gebouwen wordt nu gebruikt voor nieuwe bedrijfsactiviteiten. De overige gebouwen worden soms gebruikt voor hobbymatige activiteiten of staan leeg. Een deel, ongeveer 7% van de gebouwen, is waardevol om te behouden. Die kun je aanmerken als cultureel erfgoed. Het zijn rijksmonumenten of ze behoren tot beschermde stads- en dorpsgezichten. Van de ruim 6000 rijksmonumentale boerderijcomplexen in Nederland, zijn er nu nog 2000 in agrarisch gebruik.

Sloop

Het grootste deel van de agrarische gebouwen, meer dan 70%, is gebouwd na 1965 in de periode van agrarische schaalvergroting. Die gebouwen zijn visueel niet aantrekkelijk. Bovendien zijn ze in veel gevallen voorzien van asbestdaken. Die asbestdaken vormen een risico voor de volksgezondheid. Bovendien worden leegstaande gebouwen soms voor criminele activiteiten of illegale afvaldumping gebruikt. Sloop ligt in een aantal gevallen voor de hand.

Oplossing

De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) ziet de veranderingen in het landelijk gebied en heeft daarom onderzoekers van Wageningen Environmental Research gevraagd een inventarisatie uit te voeren en te onderzoeken of je een 'Agenda Leegstand Platteland' kunt opstellen.

Een simpele oplossing voor de vragen is er niet, blijkt uit het rapport. In het onderzoeksrapport komen de onderzoekers wel met enkele aanbevelingen. Leegstand vraagt een integrale benadering van diverse partijen die hun aandacht zouden moeten richten op bewustwording, het wegwerken van belemmeringen en een gebiedsgerichte aanpak. Via bewustwording moeten erfeigenaren een reëel beeld krijgen van de mogelijkheden die er zijn. Soms is het nodig planologische belemmeringen weg te nemen om sloop mogelijk te maken.

(Bron foto: Jan Nijman)