Importproducten van dierlijke oorsprong: houderij en dierenwelzijn

Om het onderzoek enigszins af te bakenen is er in overleg met de opdrachtgever - het ministerie van Economische Zaken - gekozen voor de volgende zes importproducten: zijde, kikkerbillen, haaienvinnen, kwasten van varkenshaar, slakkenslijm in cosmetica, en escargots. Naast de houderijaspecten en implicaties voor dierenwelzijn, is informatie verzameld over herkomst, importvolumes en betrokken handelspartijen.

Implicaties voor dierenwelzijn

Harde conclusies over het ervaren van ongerief of pijn door insecten en ongewervelden zijn niet te trekken. Niettemin past het in onze samenleving om vanuit de erkenning van de intrinsieke waarde van het dier (artikel 1.3 Wet Dieren) uit voorzorg de gezondheid, het welzijn, de eigenheid en de integriteit van deze dieren zo veel mogelijk te respecteren. Er zijn voldoende aanwijzingen dat bij de productie van de onderzochte producten het welzijn van de dieren in meer of mindere mate aangetast wordt:

• Slachten van levende, onbedwelmde kikkers voor het verkrijgen van kikkerbillen;
• Haaien die een langzame en pijnlijke dood sterven na het afsnijden van vinnen aan boord van schepen, waarna ze levend in de zee worden teruggegooid. Haaien die eerst aan land worden gebracht alvorens hun vinnen te verwijderen komen door verstikking om het leven;
• Prikkelen van slakken om voor gebruik in cosmetica slakkenslijm te verkrijgen;
• Pocheren of koken van slakken (escargots);
• Doden van poppen van zijdemotten bij een thermische behandeling. Tevens aantasting van integriteit van zijdemotten door ontwikkeling commerciële mottenlijnen met vleugelloze dieren;
• Intensieve houderij van Chinese varkens, waarbij varkensharen als bijproduct worden verzameld bij de slacht.

Importvolumes

In welke hoeveelheden de producten op de Nederlandse markt komen is achterhaald voor zijde, kikkerbillen en kwasten van varkenshaar. Getallen ontbreken voor slakkenslijm in cosmetica; dit product is namelijk niet keuringsplichtig aan de buitengrens. Haaienvinnen maken deel uit van partijen vis bestaande uit meerdere soorten. Het nalopen van partijen was te omvangrijk en in het kader van het huidige onderzoek niet mogelijk. Van escargots zijn de getallen ook niet achterhaald, hoewel dit als importproduct goed verkrijgbaar is in Nederlandse supermarkten (conserven). Er gaan ook slakken levend naar (sterren)restaurants, die worden echter niet geïmporteerd, maar in Nederland zelf geteeld.

Aanbevelingen

• De overheid stimuleert dat inzicht wordt ontwikkeld in de mate van homologie tussen invertebraten en de mens, om daarmee meer te kunnen zeggen over het welzijn van slakken en insecten. Hiervoor is meer onderzoek nodig;
• Nederlandse ondernemers, retailers en consumenten zijn zich niet altijd bewust van de dierenwelzijnsaspecten van geïmporteerde producten van dierlijke oorsprong. De uitkomsten van dit onderzoek kunnen worden gebruikt om dit bewustzijn te vergroten bijvoorbeeld via de MVO-Risico Checker van MVO-Nederland;
• De vraag is of bepaalde producten waarvan het vermoeden bestaat dat het welzijn onvoldoende is geborgd wel geïmporteerd moeten worden. Ze zouden op zijn minst moeten voldoen aan de EU-richtlijnen voor dierenwelzijn en Nederlandse normen voor dierenwelzijn. Ondernemers kunnen dit eisen via hun inkoopvoorwaarden.

(Bron foto: 123rf.com_kikkerbillen)