In-ovo vaccinatie: het Ei van Columbus?

Vaccinaties zijn een belangrijke preventiemaatregel om vleeskuikens te beschermen tegen infectieziekten waar zij anders last van krijgen. Het doel is om later antibioticagebruik op een vleeskuikenbedrijf te verminderen. De infectieziekten zijn Newcastle Disease (NCD), Gumboro, de ziekte van Marek, Infectieuze Bronchitis en Coccidiose.

Huidige en nieuwe vaccinatiestrategieën

Vleeskuikens komen meestal uit in de broederij. Echter, steeds meer pluimveehouders kiezen voor uitkomst in de stal. In beide gevallen wordt sprayvaccinatie of drinkwatervaccinatie gebruikt. De broederij biedt een meer controleerbare omgeving dan de stal. In de broederij heb je daardoor meer zekerheid dat alle kuikens zijn behandeld. Een alternatief voor de huidige vaccinatiestrategieën is in-ovo vaccinatie.

Bij in-ovo vaccinatie wordt op dag 18 van de broedperiode het ei gevaccineerd met een machine. Het vaccin wordt in het amnionvloeistof (vruchtwater) geïnjecteerd. Het kuiken neemt het vaccin op via dit amnionvloeistof. Het is essentieel om het vaccin niet direct in het embryo te injecteren. Anders werkt het niet. Bij de uitkomst op dag 21 is het kuiken volledig gevaccineerd. Er zijn verschillende vaccins beschikbaar voor in-ovo vaccinatie.

De in-ovo vaccinatie voor vleeskuikens is een nieuwe ontwikkeling. Met vectorvaccins wordt er gevaccineerd tegen meerdere ziektes tegelijkertijd (Gumboro, NCD, Marek en Coccidiose). Om dit mogelijk te maken, investeren steeds meer broederijen in de benodigde apparatuur en opleiding voor het personeel. Ook wordt er onderzoek gedaan naar de prestaties van het in-ovo vaccin versus de conventionele sprayvaccinatie.

Onderzoek met twee proefopzetten

Het demonstratieproject is uitgevoerd op het Proefbedrijf Pluimveehouderij te Geel, België. In het demonstratieproject OptiVacVleeskip is de in-ovo vaccinatie onderzocht. Het onderzoek behandelt de effecten van uitkomst in de stal en in-ovo vaccinatie op de diergezondheid, de immuniteitsopbouw en antibioticareductie. Dit is gedaan met twee proefopzetten.

In de eerste proefopzet wordt de de in-ovo vaccinatie vergeleken met de drinkwatervaccinatie tegen Gumboro in de broederij én in de stal. Er zijn dus in totaal vier verschillende testsituaties waarin de vleeskippen zich kunnen bevinden. Deze proefopzet werd uitgevoerd van oktober 2021 tot april 2022.

De resultaten van de eerste proefopzet zijn positief. Bij de in-ovo vaccinatie zijn voldoende antistoffen aanwezig in de kuikens. Ze zijn dus even goed beschermd. Daarnaast is de voerconversie lager bij in-ovo gevaccineerde kuikens dan bij de kuikens met drinkwatervaccinatie. Dit leidt tot een hoger eindgewicht van de kuikens en daardoor tot meer voerwinst.

In de tweede proefopzet wordt opnieuw de conventionele vaccinatie via het drinkwater en de in-ovo vaccinatie met elkaar vergeleken. Nu wordt de in-ovo vaccinatie een combinatievaccin tegen Gumboro, NCD en de ziekte van Marek. Deze proefopzet is alleen in de broederij gedaan. Er zijn drie proefrondes.

De resultaten van de tweede proefopzet tonen aan dat ook deze kuikens voldoende antistoffen aanmaken met het gecombineerde in-ovo vaccin. Ook hier is er een lagere voerconversie, wat leidt tot een hoger eindgewicht van de kuikens, waardoor er meer voerwinst kan worden geboekt.

Conclusie van de proefopzet

De in-ovo vaccinatie geeft verschillende voordelen voor de pluimveehouder. Voldoende antistoffen geven het kuiken een goede bescherming. Ook is er een lagere voerconversie wat leidt tot hogere voerwinst. Omdat de vaccinaties nu in één keer kunnen worden toegediend, in plaats van verschillende rondes van drinkwatervaccinaties, scheelt dit arbeid.

Wel moet de kostprijs van in-ovo vaccinatie er nog bij berekend worden in de proefopzet. Ook moet er rekening worden gehouden met veranderende arbeidsprocessen en omscholing van personeel. Daarnaast krijgt de broederij meer verantwoordelijkheden, waaronder de planning, organisatie en arbeidsbehoefte. Het succes van de in-ovo vaccinatie wordt bepaald door het consequent toepassen van strikte procedures op het gebied van hygiëne, methodiek en onderhoud van de apparatuur.