Invasieve exoten in agroforestry, let op de risico’s!

Voordelen

Het eerste voordeel van een bedrijf met agroforestry is een betere economische weerbaardheid dan een conventioneel landbouwsysteem. Door de combinatie van bijvoorbeeld notenbomen, fruitstruiken en akkerbouw met pluimvee of varkens, genereer je verschillende inkomsten. Zo krijg je een financieel weerbaarder bedrijf.

Ten tweede kan agroforestry bijdragen aan klimaatadaptatie omdat ze weerbaarder is tegen extreem weer in de toekomst. Daarnaast helpt agroforestry bij klimaatmitigatie: het verminderen van de klimaateffecten, omdat bomen de koolstof opslaan die voor de klimaatverandering zorgen.

Ten slotte levert agroforestry zeer belangrijke ecosysteemdiensten, bijvoorbeeld door biodiversiteit te bevorderen en de bodemkwaliteit te verbeteren.

Invasieve exoten

Toch zijn er risico’s, laat het nieuwe rapport van Wageningen Environmental Research zien. Voor een hogere opbrengst uit het agroforestry-systeem worden exotische of uitheemse plantensoorten geïntroduceerd, omdat er weinig inheemse eetbare soorten zijn in Nederland. Exotische of uitheemse soorten komen van nature niet in Nederland voor, maar zijn geïntroduceerd door mensen. Een klein deel van deze exotische soorten vermeerderen en verspreiden zich snel, deze soorten zijn invasieve exoten.

Invasieve exoten zijn gevaarlijk voor de biodiversiteit omdat ze zich zo snel vermeerderen dat ze inheemse planten verdringen. Op die manier veroorzaken ze schade aan de natuur, economie en veiligheid, of aan de gezondheid van mens en dier. Gelukkig zijn veruit de meeste exotische soorten niet invasief.

Conclusie

De conclusie van het rapport is dan ook dat agroforestry beter is voor de biodiversiteit dan reguliere landbouw. Juist in de buurt van natuurgebieden is het stimuleren van agroforestry daarom wenselijk, omdat het systeem ondersteunend kan zijn voor de biodiversiteit in de natuurterreinen.

Wel moet de negatieflijst van (potentieel) invasieve exoten gehandhaafd worden om de biodiversiteit te beschermen. Deze negatieflijst omvat twee plantengeslachten: de appelbes, (foto bij het nieuwsbericht, Aronia spp.) en de olijfwilg (Elaeagnus spp.) en zes plantensoorten. Daarnaast geven sommige exoten alleen problemen in bepaalde habitattypen, bijvoorbeeld de rimpelroos (Rosa rugosa) in de duinen. Buiten dit habitattype kan de rimpelroos wel veilig aangeplant worden.

Niet alleen in agroforestry-systemen kunnen invasieve exoten een probleem zijn. Via tuinen worden veel invasieve exoten geïntroduceerd in de Nederlandse natuur. Daarvoor heeft FLORON (Floristisch Onderzoek Nederland) de bewustwordingscampagne gemaakt: Tuin er niet in! Meer informatie kan je ook vinden bij het kennisnetwerk invasieve exoten.