Jaap Bond over het coronavirus: ‘We zijn er dag en nacht mee bezig’

Het coronavirus heeft een enorme impact op de mondiale volksgezondheid. Gezond en vers voedsel is de komende tijd van cruciaal belang, maar het virus leidt ook tot acute verstoring van de productie, handel en verkoop van versproducten door wereldwijde maatregelen om de virusverspreiding in te dammen. Bond: ‘We zijn er dag en nacht mee bezig. Onze sector heeft een cyclisch karakter. We zijn oplossingen voor korte én lange termijn aan het onderzoeken, want we hebben dit nog nooit meegemaakt.’

‘Het gaat allereerst over de gezondheid van mensen en op de tweede plaats gaat het over overleven voor ondernemers. Het is een cyclische sector, dus het zaaien moet doorgaan. Daarnaast is er een onderscheid tussen de keten voor sierteeltproducten en die voor groente en fruit. Hoe zorgen we ervoor dat logistiek doorgaat? De aangekondigde ‘Green lanes’ zorgen voor snelle doorstroom van essentiële goederen in heel Europa, zoals voedsel en materialen die nodig zijn voor de voedselproductie. Daar hebben we vanuit het crisisteam ook voor gelobbyd.’

Noodfonds en andere maatregelen

Het crisisteam focust op drie pijlers: arbeidsproblematiek, waaronder het tekort aan arbeidskrachten, de financiële nood en de uitdagingen in de logistiek. Bond vindt de gepresenteerde overheidsmaatregelen – op nationaal en internationaal niveau – een goede start om de eerste financiële nood bij bedrijven op te lossen.

Bond: ‘We moeten echt voorkomen dat er in de kern gezonde bedrijven omvallen. We hebben veel geleerd van de crisis rondom de Ehec-bacterie. Het is belangrijk om schade vroegtijdig en op de juiste wijze in kaart te brengen en te documenteren. Ook hier zie je het cyclische karakter: hoe zorgen we ervoor dat er nú genoeg handjes zijn zodat er geoogst wordt? Als er krapte ontstaat in de primaire sector en de nood echt hoog is, hopen we dat er een verschuiving ontstaat. Misschien kunnen personeelstekorten worden opgelost door andere sectoren, zoals horeca – waar mensen nu toch thuis zitten. Maar over 3 of 4 maanden is er weer een fase van schade. Dat geeft in een dwarsdoorsnede aan hoe gecompliceerd het is.’

Groen onderwijs

Hoewel de coronacrisis de sector stevig in zijn greep heeft, blijft het groen onderwijs zeer belangrijk voor het topsectorenbeleid. Kennisverspreiding, benodigde innovatie en verbinding tussen onderwijs, overheid en bedrijfsleven komen tot stand in het groen onderwijs. Welke rol speelt de Topsector TU? Bond: “De komende weken staan in het teken van de coronacrisis. Het groen onderwijs is en blijft belangrijk en we hebben de afgelopen tijd niet achterover geleund op dat vlak. We willen investeren in kennis en innovatie. Groenpact is erg belangrijk. We willen de beste van de wereld blijven.

Het is daarom noodzakelijk dat we ons richten op het opleiden en aantrekken van nieuwe, jonge en talentvolle mensen. Maar ook van ondernemers. Dat is een belangrijk aandachtspunt. Kenniscentra zoals proeftuinen zijn daar een mooi voorbeeld van. Zij voeren het topsectorenbeleid uit: ‘een leven lang leren’. Ik wil vanuit mijn rol een bijdrage leveren, door met andere Topsectoren zoals Agri&Food en Water de regio’s in te gaan. In verschillende bijeenkomsten laten we zien dat je aan het topsectorenbeleid mee kunt doen, ook in het groen onderwijs.”

Voedseleconomie

Circulariteit, duurzaamheid en innovatie vormen de basis voor onze voedseleconomie. Hoe ziet Bond de ontwikkelingen in zijn sector? Bond: “De sector ziet dit ook en is op veel terreinen goed bezig; we kunnen trots zijn op onze kennis en op onze innovatieve producten. Het is jammer dat de media hier weinig aandacht aan besteden. In Nederland zijn we in staat om mondiale problemen op te lossen. We laten zien dat het met minder of andere gewasbescherming kan en dat we meer producten van een vierkante meterhalen om de wereldbevolkingsgroei te kunnen faciliteren. We helpen andere landen met onze kennis en zijn daarin koploper. Ik vind dat we trots kunnen zijn op de rol van onze sector in de voedseleconomie. De acties van boeren van de afgelopen maanden gaan over regelgeving. Daarnaast tonen ze een gebrek aan waardering vanuit de overheid voor het werk wat ze doen. Dat doet pijn, want het gaat om mensen die generatie op generatie gepassioneerd met het vak bezig zijn.”

Tuinbouwakkoord

Als een van zijn laatste werkzaamheden als gedeputeerde was Bond betrokken bij het oprichten van het eerste tuinbouwakkoord van Nederland. Bond: “Het verbaasde mij enorm dat er voor die tijd nog geen tuinbouwakkoord bestond, terwijl dit juist een hele grote sector is. Als je de totale tuinbouw bij elkaar optelt, is het groter dan Schiphol of de haven van Rotterdam. Kijk naar de economische waarde, het internationale product, het aantal arbeidsplaatsen die het oplevert en de kennis die daarmee gemoeid is. Nederland is klein, maar ondanks dat een van de koplopers op het gebied van voedselproductie.”

Over Jaap Bond

Jaap Bond was van 2007 tot en met 2019 gedeputeerde in Noord-Holland, waarbij landbouw en Greenports de rode draad in zijn functie vormde. Vanaf 1 januari 2020 is hij boegbeeld van de Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen waarmee hij Loek Hermans opvolgt.