Kalf bij de koe, hoe?

Er zijn nu zo’n 40 melkveehouders in Nederland die hun kalveren bij de koe houden, op allerlei verschillende manieren. Om hun kennis en kunde te verspreiden, ontwikkelde Caring Farmers de website Kalfjes bij de Koe met informatie voor melkveehouders over het houden van het kalf bij de koe. Op de site staan filmpjes, praktijkervaringen en interessante links.  

De site richt zich ook op consumenten, met uitleg en een overzicht van verkooppunten. Caring Farmers maakt zich hard voor een eerlijke prijs voor de zuivel afkomstig van deze manier van koeien houden. De site meldt dat er nu kalf-bij-koezuivel verkrijgbaar is bij 288 vestigingen van Albert Heijn en bij alle biowinkels. Het gaat om halfvolle en volle melk.  

Verkenning kalf bij koe 

Een andere bron van informatie voor melkveehouders is de brochure Verkenning Kalf bij de Koe. De brochure is een uitgave van Wageningen University and Research (WUR) en het Louis Bolk Instituut. Ook werkten LTO, Dierenbescherming, KNMvD (beroepsorganisatie dierenartsen) en de Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO) mee aan de uitgave.  

In de brochure komen alle ins and outs aan bod van het samenhouden van kalf en koe. Onderwerpen zoals voeding, huisvesting, en gezondheid, maar ook economie, management en spenen en scheiden. De brochure deelt tips, praktijkervaringen en inzichten uit onderzoek en literatuur.  

Eén van de onderdelen in de brochure gaat over goed biestmanagement. Uit de brochure blijkt dat melkveehouders die het kalf bij de koe houden, vaak twijfelen of het kalf wel voldoende biest binnen krijgt tijdens de eerste dagen. Het vereist vakmanschap om dat als melkveehouder goed in beeld te krijgen. Zij zien het als het grote voordeel dat de biest bij de moeder continu en op de juiste temperatuur beschikbaar is. Het kalf kan naar behoefte drinken, wat volgens hen beter past dan twee keer per dag biest, zoals dat vaak gebeurt bij gescheiden opfok. 

Onderzoek gezondheid en gedrag 

Er bestaan verschillende manieren waarop een kalf bij de koe kan blijven, maar welke is het beste voor het kalf en de koe? Die vraag wilde onderzoeker Margret Wenker van Wageningen University and Research (WUR) beantwoorden. Het onderzoek is onderdeel van de publiek-private samenwerking (PPS) ‘Kansen voor het kalf in de keten’ .

Wenker volgde koeien en kalveren 7 weken na het afkalveren bij volledig contact, geen contact en gedeeltelijk contact. Bij de laatste contactvorm konden koe en kalf zelf contact zoeken, waarbij het kalf in een eigen hok zat en met de hand werd gevoerd. Wenker monitorde gezondheid en gedrag bij zowel de koeien als de kalveren. De kalveren werden ook gewogen.  

Zogende kalveren groeien sneller 

“We zagen weinig verschil in gezondheid bij de koeien tussen de verschillende contactvormen”, vertelt de onderzoekster. “De kalveren die bij hun moeder bleven hadden wat meer gezondheidsproblemen dan de kalveren die geen of gedeeltelijk contact hadden met de moeder. We zagen bijvoorbeeld vaker symptomen van een longontsteking.” Wenker vermoedt dat dit vooral te maken heeft met de huisvestingsvorm in het onderzoek: een stal met open zijden. Ondanks de gezondheidsproblemen, groeiden de zogende kalveren sneller dan de kalveren die niet zoogden. Na zes maanden was dit verschil in gewicht verdwenen.  

Spenen 

In het onderzoek keek Wenker ook naar het speenmoment. “Dat geeft veel stress voor kalveren die volledig bij de moeder lopen”, aldus Wenker. Geleidelijk spenen van deze kalveren vermindert deze stress, blijkt uit het onderzoek. Bij geleidelijk spenen werd eerst een hek geplaatst tussen de koe en het kalf. Het kalf kon niet meer zogen, maar kon de moeder nog wel zien, horen en ruiken. Na een week vond de volledige scheiding plaats.  

Het gedrag van de kalveren na het spenen is een punt van aandacht. “We hebben de kalveren een gedragstest laten ondergaan, waarbij je toch zag dat de kalveren die volledig koecontact hadden, meer angstig gedrag vertoonden bij de actieve benadering van een onbekend persoon dan de kalveren die dagelijks gevoerd werden door mensen”, vertelt Wenker. “Het kost veel tijd, energie en interne motivatie van veehouders om de kalveren positief te laten reageren op mensen.”