Kleine bossen voor wilde bijen

Voor bestuiving van landbouwgewassen zijn insecten belangrijk, maar tegelijkertijd staan insecten onder druk door intensivering van de landbouw. De intensivering zoals die sinds de tweede wereldoorlog in Nederland heeft plaatsgevonden, heeft gezorgd voor een afname van de biodiversiteit. Kleine landschapselementen als houtwallen, bomenrijene en losstaande struiken zijn verdwenen. En daarnaast zorgde het toenemend gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest voor een probleem. Voor bestuivers is deze intensivering een probleem, schrijft Willem Proesmans in een artikel in Bosrevue.

Voedselbronnen

Om te kunnen overleven hebben bestuivende insecten voedsel nodig: nectar en pollen. Daarnaast moet het landschap hen de mogelijkheid bieden om te kunnen nestelen, zodat de insecten zich kunnen voortplanten. Voor de voedselvoorziening is een bloemrijke omgeving belangrijk. Veel zweefvliegen en bijen zijn niet zo kieskeurig in hun voedselbronnen, maar sommige bijensoorten zijn van één of enkele plantensoorten afhankelijk om pollen te verzamelen. De knautiabij (Andrena hattorfiana) is bijvoorbeeld volledig afhankelijk van beemdkroon (Knautia arvensis). Biodiveristeit is daarom belangrijk voor veel soorten bijen.

Nestgelegenheid

Om te kunnen nestelen, verschillen de behoeften ook per soort, zo legt Proesmans uit in het artikel. Ondergronds nestelende bijen graven gangen in de grond en bouwen ondergronds een nest. Bovengronds nestelende bijen zoeken gaatjes in dood hout, oude muren of holle plantenstengels. Hommels maken nesten in oude holen, nestkastjes of holtes in bomen. Zweefvliegen maken geen nesten, maar laten hun eieren gewoon achter in een geschikte omgeving: in de vegetatie, koeienmest, in de modder of soms als parasiet in hommel of wespennesten.

Bosfragmenten

Omdat zoveel landschapselementen verdwenen zijn, zijn bosfragmenten belangrijk, aldus Proesmans. Hij heeft gedurende vier jaar onderzocht wat de rol is van kleine bosjes voor het behoud van bestuivers door die bosjes te inventariseren. Hij trof er verschillende bijen aan: ondergronds nestelende, solitaire zandbijen en groefbijen. In oude bossen met een soortenrijke kruidlaag vond hij in het voorjaar meer soorten bijen en zweevfliegen dan in jonge bossen. In bosranden met veel verschillende soorten bestuivers werden meer bloemen bestoven en planten vaker door bestuivers vaker bezocht.

Boseigenaren kunnen zorgen dat hun bossen meer geschikt worden voor wilde bestuivers door een gericht beheer, schrijft Proesmans. Zo kun je geleidelijk opgaande bosranden creëren met stukjes open bodem. Dood hout moet je laten liggen en hagen en houtkanten waar mogelijk behouden of uitbreiden.

(Bron foto: Annette Meyer via Pixabay)