Konijn als natuurbeheerder

Konijnen kunnen een belangrijke rol spelen bij het beheer van terreinen. Ze zorgen voor een afwisselend landschap met kort gras, bloeiende kruiden, open struweel en stuivend zand. En hun holen kunnen worden gebruikt door tapuiten en bergeenden. Maar het gaat niet goed met het konijn. De konijnenstand is laag. Is het zinvol om het konijnen opnieuw te introduceren in natuurgebieden? En waar moet je dan op letten? De Vereniging van Bos- en Natuurterreineigenaren (VBNE) organiseerde op 24 november 2015 de veldwerkplaats 'De effecten van het herintroduceren of wegvangen van konijnen in natuurgebieden'. In een infoblad en bijlage doet de vereniging verslag van die bijeenkomst.

Konijnenstand

Voor de ijstijden leefde het konijn al in West-Europa, maar daarna was het konijn lange tijd afwezig. Pas zo'n 1000 jaar geleden brachten monniken en edelen het konijn vanwege hun vlees en bont weer naar het noorden vanuit Zuid-Europa, zo vertelt ecoloog Jasja Dekker. Sindsdien leeft het konijn in Nederland. Lange tijd zijn ze commercieel geëxploiteerd in konijnenwarandes. Maar de laatste decennia gaat het slecht met de konijnen. Een van de oorzaken is myxomatose, een besmettelijke konijnenziekte die in de jaren 50 door een veearts vanuit Zuid-Amerika in Frankrijk is ingevoerd. Vanaf 1954 treedt die ziekte op in Nederland. Vanaf 1980 kwam een tweede besmettelijke virusziekte VHS op. Sinds 2002 vindt er een voorzichtig herstel van de konijnenstand plaats.

Herintroductie

Dat de konijnen een belangrijke rol spelen bij het beheer van de vegetaties, bleek na het optreden van die ziektes. Duinen groeiden dicht met gras en struweel. De hoge stikstofdepositie werkte daar ook aan mee. Tijdens de bijeenkomst stond de vraag centraal wat je kunt doen om die konijnenstand weer op te krikken.

Herintroductie van konijnen is mogelijk, zo blijkt uit onderzoek in Frankrijk en Spanje. Ook in Nederland zijn ervaringen met herintroductie. Het lukt wanneer er een goede habitat is. Er moet een goede dekking zijn in de vorm van bosjes. Konijnen moeten holen kunnen graven. En er moet een gevarieerd voedselaanbod zijn.

Zo zijn konijnen geherintroduceerd in Nationaal Park de Hoge Veluwe omdat de konijnenstand niet vanzelf omhoog ging. Vanaf 2010 zijn er honderd konijnen uitgezet. Aanvankelijk zorgde dit voor een groei van de populatie maar maar daarna was er helaas een terugval, mogelijk door myxomatose en VHS, zo vertelt Leontien Krul van het Nationaal Park. De bijeenkomst eindigde met discussie over de voor- en nadelen van herintroductie. Heeft het zin? En waar moet je op letten?

(Bron foto: Pixabay)