Kurkuma en zwarte peper van Hollandse bodem

Specerij kurkuma is de vermalen wortel van de plant Curcuma longa. Het is een belangrijk bestandsdeel van kerriepoeder en koks gebruiken het voor currygerechten. Het specerij is mild bitter van smaak en geeft gerechten een gele kleur. Het leeuwendeel van de kurkuma-oogst komt uit India. 

Vierdejaars studenten van HAS Hogeschool en docent-onderzoeker Erik Janssen hebben de afgelopen vier jaar de teelt in de Nederlandse kas opgezet. Ze kunnen per plant zo’n 200 gram wortel oogsten. De versneden wortelstok planten ze opnieuw uit. Het gewas groeit goed bij zomerse temperaturen en heeft iedere dag water nodig. 

Zwarte peper 

De kurkumateelt maakt onderdeel uit van het innovatieproject Ingredient Farm. De provincie Gelderland heeft in 2021 de plannen goedgekeurd, waardoor gelden vanuit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling beschikbaar komen. In het glastuinbouwgebied NEXTgarden in de Lingewaard zal naast kurkuma ook zwarte peper geteeld, veredeld en verwerkt gaan worden. Zeven partijen zetten de schouders onder dit project, onder wie kwekerij Bergerden die de kas beschikbaar stelt. 
 
De vraag naar kwalitatief goede grondstoffen voor specerijen groeit. De beschikbaarheid, kwaliteit en authenticiteit van kruiden uit Afrika, Azië en Zuid-Amerika staat steeds vaker onder druk. De initiatiefnemers zien veel voordelen bij een binnenlandse teelt op het gebied van kwaliteit, duurzaamheid, logistiek en uiteindelijk de kosten. 

Innovatieve teelt 

De tuinbouwsector in Nederland kampt met toenemende concurrentie uit het buitenland en zoekt een uitweg in innovatieve teelten. ‘Dit project levert niet alleen een stabiele aanlevering van een hoge kwaliteit specerijen op’, verwoordt Jasper den Besten, lector van het lectoraat Nieuwe Teeltsystemen, ‘maar biedt de tuinbouwsector ook de kans om zich opnieuw te profileren met verse kwaliteitsproducten én aansluiting te vinden bij de farmaceutische industrie en de voedingssupplementenmarkt.’ 

HAS-studenten van de opleidingen Toegepaste Biologie en Tuinbouw brengen de hele keten in kaart en kijken waar innovatie mogelijk is. Binnen het project Ingredient Farm werken naast studenten en tuinders ook jonge Wageningse technologiebedrijven en gerenommeerde Nederlandse specerijenbedrijven. De eerste focus ligt op het verkorten van de tijd tot de eerste oogst. 

Vlaams onderzoek 

Bij onze zuiderburen loopt eveneens een proef met de biologische teelt van kurkuma in een verwarmde kas. De plant groeit het best bij een temperatuur van 19 tot 27°C en een relatieve vochtigheid van 70 tot 90 procent. In vergelijking tot vruchtgroenteteelt moet veel geschermd worden om de juiste klimatologische omstandigheden te bereiken. De teelt is met zo’n 7 maanden op dit moment vrij lang. 

Uit de Vlaamse proef van 2020 bleek het vooral lastig om de opkomst uniform te krijgen. Daarom zijn het volgende teeltseizoen de stukjes wortelstok -rizomen- eerst tegelijkertijd gekiemd. Voor de teelt van kurkuma pakt mulchen, het toedekken met een laag groencompost, goed uit.  

De gemiddelde opbrengst van de eerste oogst kurkuma na zesenhalve maand bedroeg 161 ton wortel per hectare, de tweede oogst een paar weken later was 186 ton per hectare. De proef in België is vooral gericht op het winnen van een bio-afbreekbare gele kleurstof.