Laaghangend fruit plukken met inzet van kunstmestvervangers

In een reeks webinars geven het Nederlands Centrum voor Ontwikkeling van Kringloopprecisiebemesting (NCOK) en Agrivaknet tekst en uitleg aan boeren, tuinders en erfbetreders over de inzet van kunstmestvervangers.

‘We spelen in op het regeerakkoord wat vraagt om het terugdringen van de uitstoot van stikstof en ammoniak én het verbeteren van de bodemkwaliteit en biodiversiteit’, zegt Noud Janssen, die de webinars leidt. ‘We kunnen met de inzet van kunstmestvervangers tot een lagere emissie van wel veertig procent komen en het verdienmodel van boeren en tuinders verbeteren.’

Hergebruik

Voor veel kunstmestvervangers geldt nu een tijdelijke ontheffing. Via de Europese wetgever zal het onder de noemer van Renure-N naar verwachting dit jaar in de volle breedte worden toegestaan. De term Renure staat voor hergebruik van stikfstof uit mest. Dat geeft boeren en tuinders meer ruimte om producten van dierlijke mest te plaatsen en zo te besparen op de kosten van mestverwerking of de aanschaf van kunstmest. Ook kunnen ze meer organische stof het land opbrengen, wat de bodemvruchtbaarheid een impuls geeft.

Rondom de productie van vervangende meststoffen zijn tal van innovaties gaande. Zo kan uit de vloeibare dunne fractie van mest stikstof gewonnen worden wat goed bruikbaar is op het land. In de stal wordt dan eerst de mest en urine apart opgeslagen. Door technologische ontwikkelingen kan ook de ammoniak boven de mest worden afgezogen en omgezet in een kunstmest. Dat zorgt voor een forse ammoniakreductie.

Gezamenlijke zoektocht

Door de juiste inzet van nieuwe meststoffen kan niet alleen de bodemkwaliteit erop vooruitgaan, maar ook de kwaliteit van het oppervlaktewater verbetert doordat minder nitraat uitspoelt. In de zoektocht naar lagere emissies werken boeren en tuinders samen met onderzoekers en adviseur en overheden, zoals de provincies Zuid-Holland en Limburg.

Als het om de uitspoeling van nitraten naar het oppervlaktewater gaat, is de blik vaak gericht op de intensieve buitenteelten zoals de vollegrondsgroenteteelt en de fruitteelt. Vooral op de zuidelijke zand- en lössgronden zijn de nitraatverliezen naar het oppervlaktewater groot.

Precisiebemesting

Het toedienen van meststoffen in vloeibare vorm is een deel van de oplossing, zegt Wim de Hoop van Kennis Centrum voor Groene Groei in een van de webinars. ‘Met precisiebemesting en het verhogen van de organische stofgehalte, sla je twee vliegen in één klap. Je voorkomt emissie maar kunt ook de bodemvruchtbaarheid vergroten.’

Een van de kunstmestvervangers is spuiwater, een restproduct uit de luchtwassers van varkenshouderijen. Onderzoeksbureau Delphy heeft in een driejarig onderzoek de inzet van de meststof in de fruitteelt onder de loep genomen. Spuiwater blijkt een gelijkwaardig alternatief voor kunstmest. Zo zijn er amper veranderingen of verschillen in bodemvoorraad, in het nutriëntengehalte in blad of vrucht, maar ook geen verschil in vruchtmaat of suikergehalte of in de totale opbrengst.

Afrekenbare Stoffenbalans

Om de mineralenbalans op boerenbedrijven in balans te brengen, werkt het kabinet aan het instellen van de Afrekenbare Stoffenbalans. De commissie-Remkes heeft daar in haar advies over de stikstofproblematiek al uitgebreid voor gepleit.

Het idee is dat boeren en tuinders zelf de afweging kunnen gaan maken welke maatregelen worden genomen om emissies verder terug te brengen. Het zou daarmee een vervanger zijn van de huidige middelvoorschriften en vergelijkbaar zijn met de MINAS-wetgeving die tot aan het begin van deze eeuw gold.

Als voorbeeld van hoe die Afrekenbare Stoffenbalans in de praktijk zou kunnen functioneren, kijkt het kabinet naar een verdere uitwerking van de KringloopWijzer in de melkveehouderij. Dat is een geïntegreerde registratie van voer- en meststromen op een bedrijf.