Landschappelijke inpassing van kringlooplandbouw

Met het plan ‘De voedselvrijheid van Utrecht’ studeerde Roeland Meek af als landschapsarchitect aan de academie van bouwkunst in Amsterdam. Hij onderzocht de kansen van kringlooplandbouw in de polder. De Utrechtse polder Rijnenburg koos hij als projectgebied. Daarbij hielt hij rekening met waterbeheer, recreatie en vervoer. Zo ontstond een plek waar stadsbewoners kunnen deelnemen in de productie van hun eigen voedsel.

Kringlooplandbouw

Meek wil zich inspannen voor in zijn ogen noodzakelijke transformatie van het landbouwlandschap. Te lezen is dat de agrarische monoculturen leiden tot versnipperde natuur, afname van de bodemkwaliteit, overbemesting, uitstoot van CO2 en stikstof etc. “De roep om groene openbare ruimte, kennis over waar je voedsel vandaan komt en welke impact je eetpatroon heeft op deze aarde wordt steeds luider in de steeds verder verdichtende stad.”, aldus Meek. Om deze uitdagingen het hoofd te bieden kiest het kabinet voor een omslag naar Kringlooplandbouw in 2030. Deze omslag is echter makkelijker gezegd dan gedaan. De omschakeling naar kringlooplandbouw heeft een grote impact op het landschap. Het open groene polderlandschap moet daarbij plaatsmaken voor een gevarieerd, kleinschalig landschap. Meek onderzocht de kansen van kringlooplandbouw in de Utrechtse Polder Rijnenburg.

Lancet dieet

In het rapport wordt eerst ingegaan op de voedselinteractie tussen mens, milieu en biosfeer. De historie van de stat Utrecht en ons dieet wordt veelal grafische weergaves in kaart gebracht. Meek maakt duidelijk dat er een verandering van de hele keten nodig is. Ook ons dieet zal aangepast moeten worden. In zijn onderzoek neemt hij het ‘Lancet dieet’ als uitgangspunt. Dit is een gemengd plantaardig en dierlijk dieet. Dit dieet is zo samengesteld dat op de huidige landbouwgronden in de wereld de mensheid tot in 2050 gevoed kan worden.

Polder Rijnenburg

In de uitwerking van Meek wordt de Polder Rijnenburg een aantrekkelijk recreatief landbouwgebied. De waterstand vormt de basis voor zijn ontwerp.  Er wordt voor 5000 huishoudens lokaal voedsel geproduceerd door 10 bedrijven. Ook is er ruimte voor natuur en recreatie. Zo worden er klompenbaden en fietspaden aangelegd zodat men kan zien hoe het voedsel geproduceerd wordt. Kringlooplandbouw rondom Utrecht kan voor ongeveer 30% voorzien in de voedselbehoefte van de stad. In zijn ontwerp richt het veenweidegebied zich op veeteelt, zuivelproductie en de productie van vis. Op het zand ligt de nadruk op bosbouw en aardappelteelt. Het kleigebied richt zich op groente en fruitteelt. De teelt wisselt jaarlijks zodat het bodemleven in balans blijft. Tenslotte heeft Meek een visueel model gemaakt van hoe een boerderij er in de toekomst kan gaan uitzien. Dit is een coöperatie van drie veehouderijen met verschillende landschappelijke ondergronden die aan elkaar zijn geschakeld in één kringloopcoöperatie.