Lichte groei grondgebonden melkveebedrijven

Op 1 januari 2015 is de Wet verantwoorde groei melkveehouderij (Melkveewet) van kracht geworden. Die wet moet zorgen voor een verantwoorde groei van de melkveebedrijven na afschaffing van het Europese melkquotum in 2015. Om grondloze groei van melkveebedrijven te beperken, is op 1 januari 2016 de Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) Grondgebonden groei melkveehouderij geïntroduceerd, die per 1 januari 2018 is verankerd in de Meststoffenwet. Een grondgebonden bedrijf is een bedrijf dat zijn volledige mestproductie van melkvee - binnen de geldende gebruiksnormen - op eigen grond kan plaatsen.

Daarnaast werd in 2018 een stelsel van fosfaatrechten ingevoerd. Voorafgaand aan die fosfaatrechten zijn in 2017 al maatregelen getroffen. Het rapport 'Monitoring grondgebondenheid melkveehouderij; 2015-2017' laat zien wat het effect is van die verschillende maatregelen.

Fosfaatoverschot

Uit dat rapport blijkt dat het totaal aantal melkveebedrijven tussen 2015 en 2017 met 3,3% is gedaald, dat het areaal landbouwgrond met 2,5% is gegroeid en dat het aantal melkkoeien is gegroeid met 4,4%. Maar de uitbreiding van het aantal koeien heeft niet geresulteerd in een hogere fosfaatbelasting per hectare. Het aandeel bedrijven zonder een fosfaatoverschot per hectare, de grondgebonden bedrijven, is licht toegenomen van 45,7% naar 46,2%.

De rapportage staat vol met gegevens over de ontwikkeling van de melkveehouderij in de periode 2015 tot 2017. Zo is het totaal aantal bedrijven met melkvee tussen 2015 en 2017 met bijna 700 (-3,3%) gedaald tot 20.200 door bedrijfsbeëindiging of het afstoten van de melkveetak. 46,2% van de bedrijven heeft nu geen fosfaatoverschot, in 2015 was dat 45,7%.

Een kwart (25,3%) van de bedrijven heeft een fosfaatoverschot tot 20 kilo per ha (in 2015 was dat 24%, een daling van 1,9%), 17,1% heeft een fosfaatoverschot tussen de 20 en 50 kilo per ha. Het aandeel bedrijven met een fosfaatoverschot van meer dan 50 kilo per ha is gedaald van 12,6% in 2015 naar 11,3% in 2017.

Uitbreiding

Het areaal landbouwgrond in gebruik bij bedrijven met melkvee is tussen 2015 en 2017 met 24.000 ha toegenomen tot 995.000 ha, een groei van 2,5%. Het aantal melkkoeien op bedrijven met melkvee is na de groei in 2016 (+7,6%) afgenomen van 1.74 mln in 2016 naar 1.69 mln in 2017 (-3%). Per saldo is het aantal koeien sinds 2015 (1,62 mln) met 72.000 (4,4%) gestegen tot 1,69 mln dieren.

De uitbreiding van het aantal melkkoeien heeft wel geleid tot een toename van de totale fosfaatproductie met 5%, maar dit wordt gecompenseerd door een afname van het totale aantal stuks jongvee en door een groter areaal grond in gebruik bij de bedrijven met melkvee. Door deze ontwikkelingen ligt de fosfaatproductie per hectare in 2017 (91,2 kg/ha) bijna precies op het niveau van 2015 (91,1 kg/ha).

De gemiddelde oppervlakte van de bedrijven met melkvee is tussen 2015 en 2017 met 2 ha toegenomen tot 49 ha, terwijl het gemiddeld aantal melkkoeien met 6 is gestegen tot 84. Het aantal melkkoeien per hectare was 1,67 in 2015 en 1,70 in 2017. De gemiddelde agrarische grondprijs in Nederland is tussen 2015 en 2017 gestegen van € 55.200/ha naar euro naar € 59.500/hectare een toename van 8%. Ten opzichte van 2012 ( € 47.500/ha) is de prijs met 25% gestegen.

(Bron foto: Shutterstock)