Los van gas met een warmtenet
Ongeveer de helft van de energie in Nederland wordt gebruikt voor verwarming. Nu worden daarvoor nog veel fossiele brandstoffen gebruikt, steenkool en aardgas die bijdragen aan klimaatopwarming en CO₂-uitstoot. Willen we overstappen naar een klimaatneutraal energiesysteem, dan zullen we andere energiebronnen moeten gebruiken: biomassa, groene stroom, groen gas, aardwarmte en andere vormen van omgevingswarmte uit lucht, water en bodem.
Warmtenetten
Om die energie te transporteren naar de gebruikers zijn nieuwe warmtenetten nodig, stelt het Planbureau voro de Leefomgeving (PBL) in het rapport 'Toekomstbeeld klimaatneutrale warmtenetten in Nederland'. Het bestaande netwerk kan stroom en gas wel transporteren, maar de capaciteit is beperkt.
Op dit moment wordt maar een beperkt deel van de warmtevraag via warmtenetten geleverd, meldt het rapport. Niet meer dan 4%. Op termijn, rond 2050, zou het mogelijk zijn de helft van de benodigde warmte via warmtenetten te leveren. Dat is een kwart van de totale energiebehoefte, aldus het rapport, ongeveer zeven keer zoveel als nu.
Investering
Van de klimaatneutrale energiebronnen biedt geothermie of aardwarmte het meeste perspectief. Die warmtebron zit op 3 tot 7 km diep. Daarnaast zou je ook meer industriële restwarmte kunnen gebruiken, mits die energie ook klimaatneutraal is. Maar de investering in warmtenetten is fors. Het wordt zinvol wanneer de warmtebehoefte per oppervlakte groter is. Dat betekent dat je zoveel mogelijk woningen of bedrijven moet aansluiten op een warmtenet. Je moet daarin sturen, stellen de opstellers van het rapport.
Zonder planning en controle stappen burgers en bedrijven in een eigen tempo en op hun eigen manier over op een duurzaam verwarmingssysteem. Je kunt je eigen huis isoleren en aansluiten op een warmtepomp, maar daarmee verdwijnt de behoefte aan een warmtenet. Die ontwikkeling kan investering in een warmtenet onrendabel maken.
Overheden aarzelen nu om te investeren in warmtenetten. Het is nog niet duidelijk wanneer die netten benut worden. Daarvoor zou een Nationaal Programma Energietransitie nodig zijn. De rijksoverheid moet er een rol in spelen: knelpunten in wet- en regelgeving wegnemen, door afspraken te maken door de manier waarop fossiele restwarmte wordt vervangen door klimaatneutrale warmte.
Dordrecht
Dordrecht investeert wel in een warmtenet. Vakblad P+: People, Planet, Profit, laat in het artikel 'Van gas los' zien hoe de aanleg van een warmtenet in de praktijk wordt uitgevoerd. De omslag naar duurzame energie is in die stad al eerder begonnen. In 2009 lanceerde de gemeente het Masterplan Duurzame Energie Dordrecht. En sinds 2012 is de Energie Coöperatie Dordrecht (ECD) actief die is gericht op verduurzaming van de energievoorziening en vermindering van de CO₂-uitstoot. De ambitie is binnen enkele jaren tienduizend huishoudens en utiliteitsgebouwen op het warmtenet aan te sluiten. Op dit moment zijn er 2500 gerealiseerd, aldus het vakblad.
Green Deal
Toch blijkt dat ook andere gemeenten geïnteresseerd zijn. Om de transitie naar een klimaatneutrale energie te versnellen is op 8 maart de Green Deal Aardgasvrije Wijken gesloten door de rijksoverheid, netbeheerders en een dertigtal gemeenten. Die Green Deal moet een boost geven aan verduurzaming van de Nederlandse energievoorziening. De Deal stimuleert gemeenten tot plannen van aanpak.
(Bron foto: Pixabay)