Bovendien wil het kabinet verschillende sectoren, zoals het wagenpark, scheepvaart, luchtvaart, industrie en mestproductie verduurzamen. Ook inzetten op natuurherstel is een belangrijk speerpunt, zo is te lezen in de kamerbrief van Carola Schouten van 4 oktober 2019.

Niet alles kan

Door middel van het Programma Aanpak Stikstof (PAS) werkte de Nederlandse overheid aan het terugdringen van de stikstofuitstoot. Dit stikstofbeleid voldoet echter niet aan de Europese Habitatrichtlijn. De Raad van State oordeelde dat de PAS daarom niet langer is toegestaan. Hoe de stikstofuitstoot verlaagd kan worden, staat in het rapport 'Niet alles kan' dat het adviescollege - onder leiding van oud-minister Johan Remkes (VVD) - heeft uitgebracht. Dit is een eerste advies en de conclusie van dit rapport is duidelijk: er moeten versneld maatregelen genomen worden.

Gebiedsafhankelijk

Op basis van dit eerste advies gaat het kabinet maatregelen nemen. De aanpak zal verschillen per gebied. Vooral in de buurt van natuurgebieden zal de stikstofneerslag (stiksfotdepositie) omlaag moeten. Natuurherstel is van belang en het verkleinen van het oppervlakte van de Nederlandse Natura 2000-gebieden is niet toegestaan. Als maatregelen valt bijvoorbeeld wel te denken aan het aanleggen van bufferzones, meer ruimte voor natuurinclusieve landbouw en de aanleg van ‘klimaatbossen’.

Salderen

Ook het salderen van de uitstoot is binnenkort weer een mogelijkheid. Bij stikstofneerslag kan er dan gekeken worden naar het intern of extern salderen om zo de effecten weg te nemen. Intern salderen betekent dat het project zo aanpast wordt dat de stikstofuitstoot binnen dat project vermindert of gelijk blijft. Als een veehouder bijvoorbeeld een stal wil bijbouwen, zal hij eerst maatregelen moeten nemen om de stikstofuitstoot omlaag te brengen alvorens hij mag gaan uitbreiden.

Bij extern salderen wordt het recht om stikstof uit te stoten verhandeld. Je kunt dan denken aan een situatie van een veehouder die stopt, waardoor een andere veehouder onder strikte voorwaarden weer kan uitbreiden. Om te beoordelen of nieuwe activiteiten, die mogelijk stikstofdepositie tot gevolg hebben, uitgevoerd kunnen worden, is een beslisboom ontworpen.

Landbouw

Een groot deel van de stikstofuitstoot is afkomstig uit de landbouw. Om de stikstofuitstoot te beperken, kan gedacht worden aan een omslag naar kringlooplandbouw. Belangrijke stappen hiervoor zijn anders omgaan met mest en de stikstofuitstoot van stallen verminderen. Het kabinet wil deze innovaties stimuleren en gaat bekijken hoe boeren geholpen kunnen worden in deze ontwikkelingen. Per gebied zal er ook gekeken worden of boeren die willen stoppen, geholpen kunnen worden, om zo ruimte te maken voor blijvers.

Overige sectoren

Ook valt er veel winst te behalen bij wegverkeer en de scheepvaart. Hierbij kan gedacht worden aan het stimuleren van elektrische auto’s en verlaging van de maximumsnelheid. Ook voor de scheepvaart is de doelstelling om de binnenvaart in 2050 nagenoeg emissievrij te laten zijn. Voor het terugdringen van de stikstofuitstoot in de industrie kan gekeken worden naar samenhang met CO₂-beperkende maatregelen. Mogelijke maatregelen voor de bebouwde omgeving zijn ook divers. Hierbij kan gedacht worden aan een subsidieregeling voor huiseigenaren om hun woning te isoleren of aan aardgasloos bouwen.

Zorgvuldige monitoring van de stikstofuitstoot is van belang. Het kabinet komt voor het einde van het jaar met een uitgewerkt pakket op basis waarvan er in het begin van het nieuwe jaar hierover besluitvorming kan plaatsvinden.

(Bron foto: Shutterstock)

Maatregelen tegen de stikstofproblematiek