Maatschappelijke opgaven voor de landbouw
De Rijksoverheid wil dat de milieudruk van de Nederlandse land- en tuinbouw vermindert. Zo moet de uitstoot van broeikasgassen, stikstof, ammoniak en fijnstof omlaag en moet de milieubelasting door gebruik van bestrijdingsmiddelen verminderen. Op het gebied van milieu en dierenwelzijn zijn voor de Nederlandse landbouwsector verschillende beleidsdoelen geformuleerd.
Omdat de overheid wil weten of die doelen gehaald worden, voerden onderzoekers van Wageningen Economic Research en het Planbureau voor de Leefomgeving een verkenning uit. Het rapport 'Maatschappelijke opgaven voor de agrosector' laat zien wat de stand van zaken is voor een aantal van die maatschappelijke opgaven en wat het perspectief is.
Ammoniak
Na een korte schets van de huidige agrosector - waarvan het aandeel in de nationale economie geleidelijk daalt - worden in het rapport de verschillende thema's uitgelicht. Zo is te lezen dat de ammoniakemissie nu op een stabiel niveau ligt van rond de 110-115 mln. kg. Dat is lager dan de Europese norm van maximaal 128 mln. kg die voor 2020 afgesproken is. Maar de stikstofdepositie is nog wel te hoog om biodiversiteitstoelen te realiseren. Hoewel de ammoniakemissie sinds 1990 gehalveerd is, is die met 60 kilo ammoniak per hectare nog steeds het hoogst in Europa.
Gewabescherming
Het gebruik van bestrijdingsmiddelen blijft de laatste jaren op een constant niveau. Het is de vraag of de voor 2023 gestelde doelen zoals beschreven in de 'Tweede nota duurzame gewasbescherming' gehaald worden. De milieubelasting is in de periode tussen 2007 en 2010 wel gedaald, maar sindsdien weer licht gestegen
Broeikasgassen
De uitstoot van broeikasgassen zoals kooldioxide (CO₂), lachgas (N₂O) en methaan (CH₄) is sinds 1990 fors gedaald. Voor de emissie van CH₄ en N₂O was een een reductiedoelstelling geformuleerd van van 25 tot 30% (4-6 Mton) voor 2020 ten opzichte van 1990. Die doelstelling is in 2013 al bereikt, aldus het rapport. In het rapport komen meer aspecten naar voren, zoals de uitstoot van fijnstof, mest en worden deelsectoren afzonderlijk besproken.
Aanvullende maatregelen
De onderzoekers maken duidelijk dat het niet makkelijk wordt de doelen te realiseren. Voor thema's als de uitstoot van fijnstof, de emissies van ammoniak, de uitspoeling van gewasbeschermingsmiddelen zijn aanvullende maatregelen nodig. Soms moet je problemen oplossen met een regiospecifieke aanpak zoals bij fijnstof. Met generieke oplossingen zal het niet lukken.
Wat het lastig maakt bij het zoeken naar oplossingen, is dat het bestuurlijk landschap in de agrosector drastisch veranderd is. Collectieven als het Landbouwschap en Productschappen zijn weggevallen en de overheid heeft zich op diverse terreinen teruggetrokken, schrijven de onderzoekers. De onderzoekers vragen zich af of je alle effecten wel kunt aanpakken met technische oplossingen zoals luchtwassers of gesloten teeltsystemen. En de vraag rijst of een grootschalige intensieve veehouderij in de huidige omvang nog wel mogelijk of wenselijk is in het landelijk gebied van Nederland.
(Bron foto: Thinkstock)