Meer dynamiek in de kwelders

Langs de Friese en Groninger waddenkust liggen 6000 hectare kwelders. Die kwelders zijn ontstaan als landaanwinningswerken. Door het plaatsen van rijshoutdammen en het graven van greppels werd opslibbing bevorderd en groeiden de kwelders. Tot 1991 werden de kwelders nog landaanwinningswerken genoemd, maar het beheer is veranderd en niet meer gericht op landaanwinning. Zo is de lengte aan rijshoutdammen met 40% verminderd en is het ontwateringsysteem deels dichtgeslibd of zijn greppels zijn versmald. Het beheer is nu gericht op behoud en versterking van de natuurwaarden.

Natuurnetwerk

Omdat de kwelders deel uitmaken van een natuurnetwerk, zijn er in internationaal verband - 'Trilateral Wadden Sea' (Denemarken, Duitsland, Nederland) - natuurdoelen geformuleerd. Het huidige areaal moet gehandhaafd blijven, de kwelderstructuur moet een meer natuurlijk karakter krijgen en de vegetatiestructuur moet versterkt worden. Alle ontwikkelingsfases van de vegetatie, zowel de pioniersvegetatie als de verder ontwikkelde vegetaties, met bijbehorende dynamiek moet je er kunnen vinden.

Sinds 1960 wordt de ontwikkeling van de kwelders gevolgd in een monitoring programma. Nu gebeurt dat in het Trilateral Monitoring and Assessment Programme (TMAP). Het onlangs verschenen rapport 'Friese en Groninger Kwelderwerken: monitoring en beheer 1960 – 2014' laat resultaten van die monitoring zien.

Waddenzee

Uit dit rapport blijkt dat de meeste kweldergebieden in de Waddenzee voldoen aan de gestelde eisen, maar door opslibbing worden kwelders wel hoger. De vegetatie verandert door successie. Er ontstaat een meer soortenarme climaxvegetatie, een vegetatie van zeekweek. Omdat er door de opslibbing minder ruimte overblijft voor de overgangszone van laaggelegen wad naar de hoger gelegen kwelder is er minder ruimte voor de pioniervegetatie met zeekraal.

Dynamiek

Je zou die ontwikkeling van een climaxvegetatie kunnen vertragen door beweiding. Meer dynamiek in de kwelders zou ook goed zijn. Door te stoppen met onderhoud aan de dwarsdammen, de dammen die evenwijdig aan de kust lopen, kun je de natuurlijkheid van de kwelders vergroten.

(Bron Flickr foto: Bas Kers)