Meer kennis over verzilting

Omdat het kwelwater dat in diepe landbouwpolders langs de Nederlandse kust binnentreedt, brak of zout kan zijn, treedt er verzilting op van het grondwater. Dat hoeft geen probleem te zijn. Meestal bevinden zich bovenop dit brakke of zout grondwater zoetwaterlenzen. Je kunt dat zien als een bel water dat door regenwater gevoed wordt. Maar door verschillende oorzaken, denk aan droogte, kunnen die zoetwaterlenzen dun worden. Als plantenwortels met het zilte water in aanraking komen, kan dat zorgen voor groeibelemmeringen. Het kan de opbrengst van landbouwgewassen beïnvloeden of - in natuurterreinen - een schadelijk effect hebben op de biodiversiteit.

Laagveenplanten

Vakblad Stromingen besteedt in drie artikelen aandacht aan het probleem van verzilting. Het eerste artikel 'Blootstelling van wortelzones aan verzilting in laag Nederland en de effecten op planten' is geschreven door promovendus Sija Stofberg. Het artikel is een samenvatting van haar proefschrift. In dat artikel gaat ze in op de verschillende wijzen waarop planten kunnen worden blootgesteld aan verzilting. Ze richt zich met name op de effecten op plantensoorten in laagveengebieden.

Het effect van verzilting op landbouwgewassen is redelijk te voorzien, zo schrijft de onderzoeker, omdat het effect van zoutgehalten op de oogst grofweg bekend is. Maar voor natuurgebieden is minder duidelijk wat het effect is, omdat de hydrologische dynamiek onvoldoende bekend is. Ze maakt in het artikel duidelijk dat de groei van laagveensoorten beïnvloed kan worden door relatief korte blootstelling aan lage zoutconcentraties.

Zoetwaterlenzen

Het tweede artikel 'Dynamiek van regenwaterlenzen op zout kwelwater' is ook geschreven door een promovendus. Sara Eeman gaat in haar artikel - ook een samenvatting van haar proefschrift - in op hoe zoetwaterlenzen of regenwaterlenzen functioneren. Met name de relatief dikke mengzone, de zone tussen het zoete water en het zilte grondwater is aan veranderingen onderhevig. De dikte van die menglaag wordt beïnvloed door bijvoorbeeld het zoutgehalte van kwelwater, de neerslaghoeveelheid en de afstand tot drainage. Maar de dikte van de zoetwaterlens zelf blijkt redelijk stabiel, aldus Eeman. Of er voldoende zoet water beschikbaar is voor gewassen, hangt van diverse factoren af zoals bodemsoort en klimaat. Door bodemverbeterende maatregelen kun je het waterbergend en infiltrerend vermogen van bodems vergroten, waardoor je de kwetsbaarheid van gewassen voor verzilting kunt verminderen.

Het derde artikel 'Hogere zoutconcentratie leidt tot een verhoogde waterdoorlatendheid van de waterbodem' is een beschrijving van een veldexperiment. In dat experiment is gekeken wat het effect is van een verhoogde zoutconcentratie op de chemische en fysische processen van de bodem in een voormalig brak laagveen. Het is al langer bekend dat zout chemische en fysische processen beïnvloedt, maar hoe die interactie precis is, is minder bekend. Uit het experiment blijkt dat een verhoogde zoutconcentratie in het oppervlaktewater kan leiden tot een verhoogde waterdoorlatendheid van de waterbodem..

(Bron foto: Mabel Amber via Pixabay)