Meststoffen en drinkwater

Een overvloedig gebruik van meststoffen heeft effect op de kwaliteit van het grond- en drinkwater. De nitraatconcentratie kan te hoog worden, vooral op uitspoelinggevoelige zandgronden zoals die zich in Limburg, Noord-Brabant, Drenthe, Gelderland en Overijssel bevinden. Sinds de jaren '90 van de vorige eeuw is er een sterke daling van het stikstofgebruik door de agrarische sector. Heeft dat effect gehad op de kwaliteit van het drinkwater?

In opdracht van Vewin voerde het KWR (Watercycle Research Institute) en het RIVM een onderzoek uit naar de huidige stand van zaken. De overheid wil de resultaten gebruiken als basis voor onderhandelingen van het Zesde Actieprogramma Nitraatrichtlijn voor 2018-2021. De onderzoekers wilden daarom de actualiteit in beeld brengen. Zijn er minder gevallen van normoverschrijdingen? Welke problemen ondervinden drinkwaterbedrijven als gevolg van bemesting? En hoe ver moet de nitraatconcentratie in ondiep grondwater op zandgrond verminderd worden zodat je je aan de normen voldoet? In maart verscheen het rapport 'De gevolgen van mestgebruik voor drinkwaterwinning: een tussenbalans'.

Normoverschrijdingen

In de periode van 2000-2015 zijn in 89 grondwaterwinningen gevallen bekend van overschrijding van normen. Er werden normen overschreden voor nikkel, nitraat en sulfaat in diverse provincies. Alleen voor nitraat is mogelijk sprake van een lichte afname van de frequentie waarmee normoverschrijdingen zijn waargenomen. De nitraatconcentratie was voor de periode 2007-2014 in 30 van de 128 (23%) onderzochte grondwaterbeschermingsgebieden in de zandregio hoger dan de nitraatnorm volgens het drinkwaterbesluit. Voor de periode 2010-2014 waren dat er 18 (14%).

Ondanks de inspanningen van overheid en agrariërs is de mestproblematiek voor de drinkwaterbedrijven nog altijd actueel en omvangrijk, zo is te lezen in het rapport. Dit vraagt om een continue inspanning en inzet van middelen om de problemen beheersbaar te houden. Daarom nemen grondwaterbedrijven in samenwerking met agrariërs maatregelen om emissie van meststoffen te beperken, en wordt de kwaliteitsontwikkeling bij kwetsbare grondwaterwinningen intensief gevolgd.

Stikstofgebruiksnorm

Maar er is mogelijk meer nodig want de kwetsbare drinkwaterwinningen in de zandgebieden zijn zeer gevoelig voor mestgebruik. De toetsing van het mestbeleid aan de nitraatnorm van de Europese Nitraatrichtlijn is voor de zandregio niet voldoende. Daarom zouden de stikstofgebruiksnormen mogelijk aangescherpt moeten worden en is een betere handhaving van het mestbeleid nodig. Daarnaast is het nodig de al gerealiseerde nitraatreducerende maatregelen in de intrekgebieden van kwetsbare winningen uit te breiden.

(Bron foto:Thinkstock)