Minder bestrijdingsmiddelen in grondwater, toch nog probleemstoffen
Bijna twintig jaar geleden sloten het toenmalige Duinwaterbedrijf Zuid-Holland, nu Dunea, en de provincie Zuid-Holland een overeenkomst waarin ze vastlegden dat kwaliteit van het in de duinen geïnfiltreerde water schoner moest. Het rivierwater uit de Afgedamde Maas zou minder bestrijdingsmiddelen en nutriënten moeten bevatten om uiterlijk 2016 te kunnen voldoen aan de eisen van het Infiltratiebesluit Bodembescherming.
Om dat te bereiken zijn er verschillende maatregelen genomen. Zo zijn er microzeven geplaatst hij het innamepunt bij de Afgedamde Maas, hebben telers in de Bommelerwaard maatregelen genomen en voor herstel van natuurwaarden zijn in het duingebied beheertechnische maatregelen uitgevoerd.
Normoverschrijding
Onderzoekers hebben de kwaliteit van het geïnfiltreerde oppervlaktewater in het Zuid-Hollandse duingebied gemeten waarbij ze vooral op bestrijdingsmiddelen letten. Van verschillende bestrijdingsmiddelen konden ze sporen in het water vinden van bijvoorbeeld atrazin, diuron, glyfosaat en bentazon. Meestal werden lage concentraties aangetroffen, soms net boven de analysegrens. Een enkele keer zijn overschrijdingen van de toegestane normen gevonden. De laatste keer dat dat gebeurde, was in 2008 met een overschrijding van bentazon. Na 2008 zijn geen overschrijdingen meer gevonden.
Dalende concentraties
Opvallend is dat de concentraties in de loop der jaren dalen. In 2016 zijn alleen sporen van de persistente stoffen diuron en bentazon gevonden in concentraties op of net boven de analysegrens. De onderzoekers concluderen dat het is gelukt om de waterkwaliteit duurzaam te verbeteren. de inspanningen van alle betrokkenen hebben daar een rol in gespeeld. Zo is het gebruik van bestrijdingsmiddelen verminderd. Studiegroepbijeenkomsten voor agrarisch ondernemers speelden er een rol in waar kennisdeling en bewustwording centraal stond.
Om de natuurwaarden in het duingebeid te herstellen, of het verlies aan voedselarme vegetatietypen te compenseren zijn in het duingebied acht projecten voor natuurherstel uitgevoerd. Infiltratieplassen zijn opnieuw ingericht en duinvalleien geplacht zodat de vegetatie voor vochtige duinvalleien zich kon herstellen.
Drinkwaterwinputten
Ondanks de inspanningen voor dit duingebied worden er landelijk nog steeds bestrijdingsmiddelen in het grondwater gevonden, zo blijkt uit het ander artikel in vakblad H2O. Het artikel 'Bestrijdingsmiddelen bij drinkwaterwinningen en maatregelen om uitspoeling naar grondwater te verminderen' meldt dat bij een kwart van de circa 200 drinkwaterwinningen bestrijdingsmiddelen worden aangetroffen in het grondwater nabij drinkwaterwinputten. Van die middelen is een derde inmiddels niet meer toegelaten.
Norm
Uit de cijfers blijkt dat bij 26 van de 192 beschouwde grondwaterwinningen een of meer bestrijdingsmiddelen worden aangetroffen in een hogere concentratie dan de norm. Daarnaast worden in 26 andere winningen concentraties gemeten tussen 75 en 100% van de norm. Van de grondwaterwinningen kennen daarmee 52 winningen, een kwart van het totaal) problemen met bestrijdingsmiddelen. Tien van de elf meest aangetroffen stoffen in het opgepompte grondwater zijn herbiciden of afbraakproducten van herbiciden, waaronder BAM, een afbraakproduct van dichlobenil, bentazon, mecoprop en AMPA, een afbraakproduct van glyofsaat.
Dat er nog steeds stoffen worden gevonden die niet meer zijn toegelaten, heeft te maken met een na-ijleffect, schrijft het vakblad. Voor de andere middelen zou het zinvol zijn met name in grondwaterbeschermingsgebieden biologische of meer duurzame landbouwmethoden toe te passen zodat minder bestrijdingsmiddelen in het grondwater terechtkomen.
(Bron foto: Shutterstock)