Minder mest om doelen kaderrichtlijn water te halen

De Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) schrijft voor dat de kwaliteit van het Nederlandse grond- en oppervlaktewater in 2027 op orde moet zijn. In die richtlijn zijn voorschriften opgenomen voor de belasting van het water met stikstof en fosfaat. Een fors deel van het Nederlandse water voldoet nog niet aan de eisen. De belasting met deze voedingsstoffen is nu nog te hoog.

Landbouw

De landbouw is deels verantwoordelijk voor deze verontreiniging. Wil je in 2027 aan de normen van de KRW voldoen, dan moet de totale toevoer van stikstof naar het regionale oppervlaktewater met 24,1 miljoen kilo per jaar (29%) en de totale toevoer van fosfor met 2,3 miljoen kilo per jaar (36%) worden verminderd, blijkt uit berekeningen van Wageningen Environmental Research. Het rapport 'Landbouw en de KRW-opgave voor nutriënten in regionale wateren' toont aan dat de uit- en afspoeling uit landbouwgronden landelijk gemiddeld met respectievelijk 12─17% en 12–38% moet worden verminderd.

Bemesting

Om die conclusies te onderbouwen hebben de onderzoekers diverse analyses en berekeningen uitgevoerd. Zo blijkt dat in de periode 2010-2013 de uit- en afspoeling uit landbouwgronden naar het regionale oppervlaktewater 44,9 miljoen kilo stikstof per jaar en 3,65 miljoen kilo fosfor per jaar bedroeg. De uitspoeling uit landbouwgronden is iets meer dan de helft van de totale uitspoeling. De uitspoeling uit de landbouwgronden is deels afkomstig uit bemesting, voor stikstof is dat deel 69% voor fosfaat voor 49%. Dit zijn gemiddelden, want de verschillen per regio zijn groot.

Maatregelen

Er zijn regio's waar de belasting met stikstof en fosfaat minimaal is terwijl elders hoge belastingen met de nutriënten worden gevonden. Het is hoe dan ook duidelijk dat reductie van de belasting met stikstof en fosfaat nodig is. Zou je de normen van het huidige mestbeleid, het 5e Actieprogramma Nitraatrichtlijn handhaven, dan haal je de doelen van KRW niet. Je kunt vermindering van de uitspoeling bereiken door een andere gewaskeuze, een verbetering van de bodemstructuur, betere timing van mestgiften of teeltinnovaties. Zo kun je in gebieden met een hoge belasting, zoals Noord-Brabant en Noord-Limburg consumptieaardappelen vervangen door gewassen met een kleiner stikstofoverschot. Of je kunt bij andere gewassen zoeken naar mogelijkheden om gewassen uit de grond te telen.

De onderzoekers denken dat het mogelijk is de doelstellingen van de KRW te halen, maar forse inspanningen zijn nodig. Het rapport kan mogelijk een rol spelen bij het opstellen van nieuwe mestbeleid.

(Bron foto: Shutterstock)