Monitor Duurzaam Voedsel: stijging van duurzame voedselaankopen

Dit blijkt uit de Monitor Duurzaam Voedsel 2021, uitgevoerd door Wageningen University & Research in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. De Monitor bekijkt de consumentenbestedingen aan producten met een duurzaamheidskeurmerk via drie verkoopkanalen: supermarkten, foodservice zoals horeca en catering, en speciaalzaken voor duurzame voeding. De gemeten keurmerken zijn ASC, Biologisch, Beter Leven, Fairtrade, MSC, Onthe way to PlanetProof, Rainforest Alliance, UTZ Certified, en Vrije Uitloop.

Aandeel bestedingen aan voedsel met een keurmerk neemt toe

Het aandeel van duurzaam voedsel in de totale voedselbestedingen is toegenomen van 17% naar 19%. Er is een grotere vraag en aanbod van deze producten. De bestedingen aan producten met een keurmerk zijn in bijna alle productgroepen gestegen. De totale bestedingen aan duurzaam voedsel stijgen in 2021 met 12% ten opzichte van 2020. Deze stijging is vooral in supermarkten zichtbaar. De totale bestedingen aan alle soorten voedsel, ook aan producten zonder de gemeten keurmerken, zijn in 2021 met 1% toegenomen. Door de beperkende coronamaatregelen in bijvoorbeeld de horeca en catering, zijn de bestedingen daar net als in 2020 lager dan de jaren ervoor.

Bestedingen per koopkanaal

• De foodservice zoals horeca, catering en zorginstellingen heeft in 2021 enig herstel laten zien in de voedselafzet. De bestedingen aan duurzaam voedsel zijn daar met 6% gestegen, de totale bestedingen aan alle soorten voedsel met 8%. Door COVID-19 beperkingen zijn de bestedingen aan voedsel in de foodservice in 2021 nog altijd lager dan in de jaren vóór de coronapandemie.
• Supermarkten hebben wel een stijging in aankopen van duurzaam voedsel laten zien, namelijk met 14%. Daarmee dragen supermarkten het meeste bij aan de stijging in de totale duurzame bestedingen. De totale bestedingen aan alle soorten voedsel in supermarkten zijn in 2021 evenals in 2020 relatief hoog ondanks een lichte daling van 1% in 2021. Dit is een gevolg van COVID-19 beperkingen in de foodservice in het tweede coronajaar.
• Speciaalzaken voor duurzame voeding kennen een stijging van 2% in de bestedingen. Dit zijn winkels waarin vooral voedingsmiddelen van biologische en biodynamische oorsprong worden verkocht.

Bestedingen aan keurmerken

De grootste procentuele stijging in de bestedingen in alle gemeten verkoopkanalen is te zien bij producten met de keurmerken Rainforest Alliance (+110%) en On the Way to PlanetProof (+32%). De toename van bestedingen aan producten met Rainforest Alliance keurmerk heeft deels te maken met het in 2018 fuseren van Rainforest Alliance met UTZ Certified. Daarna is een nieuwe standaard ontwikkeld onder de naam Rainforest Alliance met een nieuw logo-ontwerp. De groei van On the Way to PlanetProof komt vooral door de verdere opschaling in het supermarktkanaal. Aan producten met het keurmerk Beter Leven gaven consumenten het meeste uit, circa € 3,2 mld., gevolgd door Biologisch, € 1,6 mld. Rainforest Alliance volgt met € 1,3 mld.

Bijna alle productgroepen worden duurzamer gekocht dan in 2020

Bij bijna alle productgroepen werden meer duurzame aankopen gedaan dan vorig jaar.

• Vlees en vleeswaren (€ 2,2 mld., +3% ten opzichte van 2020), Houdbare producten, samengestelde maaltijden en overig (€ 1,6 mld., +27%) en Zuivel (€ 1,2 mld., +12%) waren productgroepen met het grootste aandeel in de bestedingen van consumenten aan duurzaam voedsel in 2021.
• Dranken was een productgroep met de grootste stijging in omzet voor duurzaam voedsel in 2021 (+36%). De stijging wordt veroorzaakt door de opkomst van keurmerken als Fairtrade, Rainforest Alliance en Biologisch in deze productgroep op met name sappen.
• Houdbare producten, samengestelde maaltijden en overig (+€ 338 mln.) en Aardappelen, groenten en fruit (+€ 201 mln.) waren de productgroepen met de grootste absolute stijging in de periode 2020-2021.
• Eieren en Voeding, niet gespecificeerd laten een daling van respectievelijk 3% en 4% in de bestedingen aan producten met een duurzaamheidskeurmerk zien. Bij Eieren zijn de bestedingen aan alle soorten eieren met 4% gedaald. Een deel van vrije-uitloopeieren kon in 2021 niet onder een keurmerk verkocht worden door ophokplicht in verband met vogelgriep.