Monitoringinstrument om verduurzaming veehouderij te meten

In 2009 ondertekenden negen partijen de Uitvoeringsagenda Duurzame Veehouderij. Hun doel is de veehouderij te verduurzamen. Een paar jaar later, in 2013, werd dat doel concreter. De samenwerkingspartners stelden 15 ambities op voor een duurzame veehouderij in 2023. Dat is een veehouderij die maatschappelijke en economisch langdurig vol te houden is, die niet ten koste gaat van mensen en dieren en die de draagkracht van de aarde niet overstijgt.

15 ambities

Die vijftien ambities hebben betrekking op verschillende aspecten: zoals diergezondheid, dierenwelzijn, bodemkwaliteit of biodiversiteit. De producten uit de veehouderij moeten veilig zijn voor de gezondheid. De omwonenden in de omgeving van de veehouderij moeten geen overlast ervaren. De veehouderij draagt bij aan de soortenrijkdom en zorgt dat grond- en oppervlaktewater schoon blijven. De sector gaat zuinig om met grondstoffen: mineralen uit eindige bronnen en wateren, en gebruikt alleen duurzame energie.

Monitoring

De vraag is hoever die verduurzaming nu gevorderd is. Hoe ver is de veehouderij nog van die 15 ambities af? Het is lastig dat te meten. Om de vorderingen in beeld te brengen, hebben onderzoekers van Wageningen Livestock Research een monitoringsystematiek ontwikkeld. Het idee is dat je de vordering van die ambities in getallen kunt uitdrukken.

De onderzoekers hebben gezocht naar indicatoren die je kunt gebruiken om die vorderingen te meten. Ze hebben zich gericht op de drie grote sectoren in de veehouderij: melkvee, varkens en pluimvee. Daarnaast hebben ze een aantal initiatieven onder de loep genomen zoals Keten Duurzaam Varkensvlees (KDV), de Nieuwe Standaard Kip, de Nieuwe AH Kip en de Duurzame Zuivelketen (DZK). Dat laatste initiatief omvat vrijwel de gehele zuivelsector en die analyse valt dus nagenoeg samen met de analyse van de melkveehouderij.

Vertaalslag

In het rapport Monitoring verduurzaming veehouderij 1.0 is die systematiek uitgewerkt. De onderzoekers benadrukken dat die systematiek niet meer is dan een eerste proef. Ze baseren zich zoveel mogelijk op beschikbare gegevens zoals die van het CBS, Emissieregistratie, Landelijk Meetnet Milieu, BINternet en Compendium voor de Leefomgeving. Maar het blijkt lastig alle ontwikkelingen in getallen uit te drukken, want er worden lang niet altijd structureel gegevens verzameld. Zo wordt er wel gewerkt aan dierenwelzijn, maar een meting van het resultaat vindt vaak niet plaats. Om die ontwikkeling toch te meten, is het zoeken naar een vertaalslag die duidelijk kan maken wat het effect is van de afgesproken maatregelen aan de realisatie van de ambities.

Draagvlak

De systematiek zoals die nu ontwikkeld is, is het gebaseerd op een aantal keuzes en interpretaties van de onderzoekers. Zij hebben die keuzes wel met argumenten onderbouwd, maar de keuzes zullen ook gedragen moeten worden door de samenwerkingspartners, schrijven de onderzoekers. Het is dus te vroeg om conclusies te trekken over de vorderingen van de verduurzaming.

Het idee is dat de systematiek in 2018 verder uitgewerkt wordt in een versie 2.0. Daarin kunnen meer regelingen, initiatieven en certificeringschema's worden opgenomen die een versnelling van de verduurzaming beogen, zoals de Maatlatten Duurzame Veehouderij, het Beter Leven Keurmerk en de biologische productie. Als die systematiek verder ontwikkeld is, kan het monitioringsinstrument een hulpmiddel zijn in het maatschappelijk debat.

(Bron foto: Shutterstock)