Mosdiertje geeft overlast voor visserij en toerisme

Grote pakketten van bruine mosachtige plukjes, die soms wel een halve meter dik zijn. Zo tref je aangespoelde mosdiertjes aan op het strand. Sinds 2019 komt het mosdiertje massaal voor in de Noordzee. Wageningen Marine Research deed onderzoek naar het diertje, de risico’s en mogelijke oplossingen.  

Harig mosdiertje 

De mosdiersoort die overlast veroorzaakt is het harig mosdiertje (Electra pilosa). Het is een koloniediertje, ze groeien met miljoenen exemplaren tegen elkaar aan. Kolonies hebben een harde ondergrond nodig om te settelen, zoals voeten van windmolens, maar ook de touwen van mosselzaadinstallaties. Mosdiertjes zijn filterfeeders, ze filteren hun voedsel uit het water. Ze leven vooral van plankton. De soort is inheems voor de Noordzee en de Waddenzee.  

De oorzaak voor de explosieve groei is nog onbekend. Het rapport verwacht dat de combinatie van droge jaren met grote hoeveelheden mosdiertjes in de toekomst vaker zal optreden.  

Netten vol mosdiertjes  

Via een enquête geven vissers aan dat hun netten soms overvol zitten met de mosdiertjes. In alle types visserij melden vissers problemen. Vissers ervaren de overlast vooral in het voorjaar en de zomer voor de Noord- en Zuid-Hollandse kust.  

Volle netten met mosdiertjes zorgen voor minder vangst, minder vangstefficiëntie, beschadiging van tuig en daardoor kosten voor herstel. De overvolle netten kunnen ook gevaar opleveren voor de vissers: te zware tuigage met het risico van kapseizen.  

In mosselzaadinstallaties vormen mosdiertjes een probleem omdat zij de lijnen van deze installaties begroeien. Dat gebeurt zo massaal dat het mosselzaad zich niet kan vestigen op de lijnen. Ook is er concurrentie om voedsel en ruimte tussen de larven van de mosdiertjes en mossellarven.  

Stankoverlast op het strand 

In de kustgebieden zorgen gestrande massa’s mosdiertjes voor overlast voor recreanten. In de winter zijn er vrij weinig problemen, dan zijn er weinig strandgasten en verloopt het rottingsproces van de mosdierkolonies langzaam. Maar bij warm weer leiden de massastrandingen tot overlast voor het strandtoerisme. Het radioprogramma Vroege vogels besteedde afgelopen zomer aandacht aan de problemen. Het gaat om stankoverlast door rotting van de aangespoelde kolonies en bezoekers die wegzakken in het dikke tapijt van mosdiertjes.  

Ecologische risico’s  

Zeer waarschijnlijk hebben de massaal aanwezige mosdiertjes ook effecten op de ecologie van de Noordzee en haar kust. Daar is nauwelijks onderzoek naar gedaan, omdat mosdiertjes vrijwel nooit zo massaal voorkomen. Ook massale strandingen zoals nu op de Noorzeekust komen wereldwijd weinig voor. Er is één eerder onderzoek dat drie mogelijke risico’s noemt. Dat zijn voedseltekort voor andere filterfeeders, ruimtegebrek voor andere organismen en verstikking door de dikke laag mosdiertjes.   

Oplossingen voor nu 

Om zoveel mogelijk overlast van mosdiertjes te voorkomen, kiezen vissers nu vooral voor tuigaanpassingen. Daarnaast vermijden ze zoveel mogelijk de gebieden waar veel mosdiertjes voorkomen. 

In de zomer kan het op drukke stranden zinvol zijn om de pakketten mosdiertjes te verplaatsen naar een minder druk deel van het strand. Nadeel is dat dit een omvangrijke en dagelijkse klus is.