Naar een dynamischer rivierenlandschap

Bij de herinrichting van het rivierengebied is de laatste decennia veel aandacht uitgegaan naar ontwikkeling van hoogdynamische natuur. Denk aan meestromende nevengeulen die de rivieren meer ruimte geven. Meer ruimte voor de rivier verkleint de kans op overstromingen. Maar er is weinig aandacht voor laagdynamische natuur.

Dynamiek

Bij laagdynamische natuur gaat het om oude rivierarmen, rietmoerassen of wielen, de kolken die ontstaan bij een dijkdoorbraak. Deze aquatische systemen zijn nog wel blootgesteld aan hoge winterwaterstanden, maar staan maar beperkt onder invloed van de rivier. Voor het ecosysteem in de rivier is deze laagdynamische natuur belangrijk. De oude geulen, meanders of moerassen functioneren als kraamkamer voor diverse organismen.

Maar deze laagdynamische systemen zijn zeldzaam. Buitendijks, in de uiterwaarden, is de dynamiek vaak te hoog. En binnendijks ondervinden ze helemaal geen invloed meer van de rivier, zo is te lezen in het rapport 'Herstel en ontwikkeling van laagdynamische, aquatische systemen in het rivierengebied samenstelling' van het Kennisnetwerk Ontwikkeling en Beheer Natuurkwaliteit (OBN).

Kansenkaart

Het rapport is de afsluiting van een onderzoeksproject waarin die laagdynamische systemen in kaart zijn gebracht. De onderzoekers keken naar de huidige ecologische kwaliteit van die systemen. Voor welke soorten zijn die systemen belangrijk? Onderzoekers keken naar verschillende groepen organismen: vissen, amfibieën en water- en oeverplanten. Wat moet je doen om de systemen te herstellen? Waar liggen kansen voor ontwikkelingen? Welke inrichtingmaatregelen zijn nodig?

Uit de analyses blijkt dat er vooral kansen liggen voor de systemen binnendijks. In de buitendijkse systemen, de wateren in de uiterwaarden, is de dynamiek te hoog. De rivier heeft er een grote invloed. Bij de systemen binnendijks is dynamiek afwezig. Zou je de invloed van de rivier in die systemen terugbrengen, dan kun je weer laagdynamische systemen ontwikkelen. Om de adviezen handen en voeten te geven, zijn er kansenkaarten gemaakt.

(Bron foto: Jan Nijman)