Nederland voldoet niet aan Europese regels over duurzaam gebruik bestrijdingsmiddelen

Nederland heeft volgens de Europese Richtlijn duurzaam gebruik pesticide de plicht om water te beschermen tegen vervuiling door bestrijdingsmiddelen. De richtlijn vraagt om een totaalverbod (of in ieder geval minimalisatie) in het gebruik van bestrijdingsmiddelen in kwetsbare waterwingebieden. Uit het juridische onderzoek van Natuur & Milieu blijkt dat het in Nederland niet het geval is. Hoewel het gebruik van middelen in gebieden waar grondwater beschermd wordt voor drinkwaterwinning (GWB-gebieden) onderhevig is aan wettelijke beperkingen komen deze niet in de buurt van een totaalverbod of minimalisatie.

Landbouw in waterwingebieden

In de praktijk is te zien dat er nog veel landbouw, 33.000 hectare, in waterwingebieden plaatsvindt. Een aanzienlijk deel van het bouwland in deze gebieden, 457 hectare, bevindt zich in de direct omgeving van een drinkwaterpunt. 128 hectare van dit bouwland wordt gebruikt voor teelten, zoals lelie, die bovenaan in de top van meest bespoten teelten staan. Ook zijn de afmetingen van bufferstroken niet toereikend om afspoeling van bestrijdingsmiddelen in oppervlaktewater te verminderen. Deze zijn in Nederland 50 tot 500 cm terwijl de European Food and Safety Authority (EFSA) aangeeft dat bufferstroken van 15 tot 20 meter nodig zijn voor een verminderen van afspoeling van 72 tot 80%.

Aanbevelingen bescherming drinkwater

Om de Nederlandse praktijk beter aan te laten sluiten aan Europese wet- en regelgeving is het volgens Natuur & Milieu nodig om maatregelen te treffen. Zij geven vijf aanbevelingen:

• Sta uitsluitend biologische landbouw (of vergelijkbaar) toe in GWB-gebieden en de waterwingebieden.
• Wijs beschermingszones aan voor oppervlaktewater waaruit drinkwater wordt gewonnen.
• Sta ook in Natura 2000-gebieden uitsluitend biologische landbouw (of vergelijkbaar) toe.
• Wijs passende bufferstroken aan voor landbouwpercelen.
• Geef meer duidelijkheid in de gebruiksvoorschriften van bestrijdingsmiddellen.

Voor de uitvoering van deze maatregelen is optreden vanuit het Rijk en goede afstemming tussen de verschillende betrokken overheidsinstanties nodig. In de huidige situatie blijken deze instanties vaak naar elkaar te wijzen als het gaat om de bescherming van kwetsbare gebieden.

Staat van ons water

Meer weten over het waterbeleid in Nederland? In de publicatie de Staat van Ons Water rapporteert de minister van Infrastructuur en Waterstaat elk jaar in mei over de voortgang van het waterbeleid in het afgelopen kalenderjaar. De Staat van Ons Water 2023 is nu beschikbaar.