Nederlandse varkensrassen in de genenbank nu gedocumenteerd

In het rapport “Varkensrassen in de genenbank” wordt het ontstaan en de eigenschappen van deze rassen en de hoeveelheid opgeslagen sperma beschreven. Met dit overzicht geeft het rapport tevens inzicht in de ontwikkelingen in de Nederlandse varkensfokkerij. 

Nederlandse varkensrassen veilig gesteld 

Medio jaren ’90 is gestart met de opslag van een back-up van de zuivere rassen en foklijnen van de Nederlandse varkensfokkerijorganisaties in de genenbank, in de vorm van doses sperma van beren. Het invriezen van sperma is gestart nog voor het samenvoegen van de varkensfokkerijorganisaties in de afgelopen decennia. Daarnaast is sperma van onderzoekslijnen in de genenbank opgeslagen en in recente jaren is van lijnen die niet meer voortgezet worden sperma in de genenbank opgeslagen. Anno 2017 bevat de genenbank ongeveer 20.000 doses sperma van in totaal 667 beren van 25 varkensrassen en foklijnen. 

Geschiedenis van de Nederlandse varkensrassen 

Nederland heeft een rijke traditie in de fokkerij van landbouwhuisdieren, ook in de varkenssector. Meer dan een eeuw geleden zijn de Nederlandse varkensrassen met buitenlandse inbreng gevormd. De belangrijkste rassen zijn het Nederlands Landvarken en de Nederlandse Groot Yorkshire, die al sinds 1930 in Nederland worden gefokt. Vanaf de jaren ’60 is een breed scala aan rassen en lijnen ontwikkeld en vanaf de jaren ’80 zijn gespecialiseerde vader- en moederlijnen ontwikkeld. 

Het Nederlands Landvarken

Het Nederlands Landvarken is in 1933 officieel als ras erkend in Nederland. Dit varkensras werd in die tijd vooral gebruikt voor de productie van bacon. In die periode was de export van vers vlees naar Engeland vanwege veterinaire redenen niet toegestaan, maar van vleeswaren wel. En de slimme Hollanders hadden daar dus deze oplossing voor: er werd bacon verscheept. Vanaf de jaren ’60 vormt het Nederlands Landvarken de basis voor de meeste vleesvarkenmoederdieren in de moderne varkensfokkerij. In de jaren ’90 is van drie fokkerijorganisaties sperma van hun Nederlands Landvarken lijnen in de genenbank opgeslagen. Deze drie populaties zijn uiteindelijk samengevoegd tot één, en rond 2013 is deze populatie geïntegreerd met de Landraslijnen van Scandinavische herkomst. Vanaf dat moment is het raszuivere Nederlands Landvarken een zeldzaam ras geworden dat alleen door hobbyhouders in stand gehouden wordt. Van de verschillende Nederlands Landvarken populaties is in de loop van de tijd sperma in de genenbank opgeslagen. 

De Nederlandse Groot Yorkshire

Het tweede grote varkensras in Nederland is de Nederlandse Groot Yorkshire. Dit is onder de internationale naam Large White het meest verbreide varkensras ter wereld. In Nederland werden rond 1900 Yorkshire- of Large White varkens ingevoerd vanuit Engeland en Edelschweinen vanuit Duitsland en hiermee werd verder gefokt en geselecteerd. Destijds was het fokdoel de productie van zware slagersvarkens. Rond 1982 werd de Nederlandse Groot Yorkshire populatie bij het stamboek opgedeeld in een vader- en moederlijn met elk een eigen fokdoel. Ook de andere fokkerijorganisaties hadden hun eigen foklijnen van dit ras. Van deze foklijnen is sperma opgeslagen in de genenbank.

Centrum voor Genetische Bronnen, Nederland (CGN), cgn@wur.nl

(Bron foto: CGN)