Menu
Nieuws

Nieuw genetisch verschijnsel ontdekt bij de Witrikkoe

In het DNA van Witrikrunderen uit verschillende landen hebben onderzoekers uit Luik ontdekt dat stukken DNA zich als cirkel van het ene naar het andere chromosoom kunnen verplaatsen. Dit verschijnsel is nog niet eerder aangetoond bij zoogdieren. De resultaten van het onderzoek zijn begin februari gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature.

Witrikkoeien worden gekenmerkt door de witte streep op de rug. Deze aftekening komt bij verschillende runderrassen voor. Binnen het oorspronkelijke Fries-Hollandse en Maas-Rijn-IJsselvee is deze kleurslag door een klein aantal fokkers bewaard. De witrikkleur komt niet alleen in Nederland voor, maar ook in België bij de Belgische Blauwe en in Zwitserland bij het ras Braunvieh.

Onderzoekers uit verschillende landen, waaronder Nederland hebben DNA verzameld van de Witrikkoe. Het Centrum voor Genetische Bronnen Nederland, onderdeel van Wageningen UR heeft in nauwe samenwerking met de Stichting Zeldzame Huisdierrassen in Nederland DNA verzameld van Witrikkoeien van fokker van der Veen.
Luikse onderzoekers uit de groep van Michel Georges hebben in het DNA van Witrik runderen ontdekt dat een stukje van chromosoom 6 een cirkel heeft gevormd en daarna naar chromosoom 29 is verhuisd. Voordat het stukje werd ingebouwd in chromosoom 29 is het op een ander punt in de cirkel weer opengebroken. Wanneer deze cirkel op één van de twee chromosomen nr 29 aanwezig is, ontstaat bij de Belgische Blauwe en Nederlandse bonte dieren de witrikkleur. Hebben beide chromosomen 29 de cirkel ingebouwd voor het witrikallel dan is het dier vrijwel geheel wit.

Tot nu toe werd aangenomen dat de witrikkleur bij runderen tot stand kwam door de werking van een gen dat zich op chromosoom 6 bevindt. Wanneer een dier van de ene ouder het allel voor bont had gekregen en van de andere dat voor witrik dan werd aangenomen dat deze zogenoemde heterozygoot de witrikkleur had.

Door deze ontdekking verandert er niet veel voor de Witrikfokker. Maar het feit dat stukken DNA van het ene naar het andere chromosoom in de vorm van een cirkel kunnen verhuizen, is een ontdekking die onderzoekers op een nieuw spoor zetten bij het bestuderen van het ontstaan van mutaties in het erfelijk materiaal van dier en mens en de gevolgen daarvan. Voor onderzoekers is het interessant om te kijken of dit ook bij andere zoogdieren voorkomt en of er een relatie is met erfelijke aandoeningen. Dit onderzoek toont aan dat het zeer de moeite waard is om oorspronkelijke rassen en kleurslagen zorgvuldig te conserveren voor onder andere genetisch onderzoek.


(Bron foto: Kor Oldenbroek)