Nieuw onderzoek onderstreept belang van groene omgeving in zorg
Een zorgomgeving die bijdraagt aan het welbevinden van patiënten staat de laatste decennia sterker in de belangstelling. Uit onderzoek is gebleken dat groen en natuur, zowel binnen als buiten de zorginstelling, een positieve rol kunnen spelen in uiteenlopende zaken als de regulering van temperatuur en klimaat, luchtkwaliteit en de beleving van stress, angst en pijn bij patiënten.
Healing environments
Bij nieuwbouwprojecten in de zorgsector wordt daarom in toenemende mate gekozen voor zogenaamde ‘healing environments’. Hierin spelen groen en natuur een grote rol. Maar wat voor innovaties zijn er op dit gebied en hoe effectief zijn die voor het herstel of het welbevinden van patiënten? Moet de zorg helemaal om?
In enkele factsheets en artikelen presenteren onderzoekers van de VU Amsterdam, Wageningen University & Research en Groene Gezonde Ziekenhuizen hun bevindingen aan de hand van concrete omgevingsinterventies die de laatste jaren werden geïntroduceerd. Een belangrijke zorgpartij die innovaties doorvoerde is Tergooi, met ziekenhuizen in Hilversum, Blaricum en Weesp.
Natuurontdekker
In Tergooi Hilversum werd een ‘chemotuin’ gerealiseerd waarbij oncologische patiënten hun chemotherapie kunnen ondergaan in de buitenlucht. In het paviljoen dat voor dit doel ontworpen is, zijn ze tijdens hun behandeling omringd door natuur en groen, in een open houten structuur met een glazen dak. Een onderzoek naar hun beleving van deze omgeving, in vergelijking met behandeling in het ziekenhuis, liet zien dat een meerderheid van de patiënten de voorkeur gaf aan de chemotuin, onder andere vanwege het mooie weer (als dat er was), de ervaring van buiten zijn in de natuur en de frisse lucht.
Voor kinderen in het ziekenhuis werd een ‘beleefkast’ ontworpen, genaamd de Natuurontdekker. Hiermee konden de patiëntjes op verschillende manieren bezig zijn, zoals spelen, puzzelen, lezen of knutselen. Ook deze innovatie werd positief beoordeeld door de doelgroep, hoewel er geen merkbaar effect was op hun stemming of emoties na het gebruik van de Natuurontdekker.
Kosten en baten
Een project dat te recent is om de effecten al te kunnen onderzoeken, is de vergroening van de afdeling geriatrie in Tergooi Blaricum. In het najaar van 2018 onderging deze afdeling een ware metamorfose. Centrale ruimtes, gangen en zithoeken tot en met de teampost werden voorzien van planten en groene wanden. Achter dit project stonden onderzoekers van VU Amsterdam, het Bureau Natuurvoormensen en IVN.
In het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde betoogt VU-onderzoekster Karin Tanja Dijkstra dat de kosten-batenanalyse van vergroening in ziekenhuizen positief uitpakt: de investeringen zijn relatief laag, terwijl kosten voor medicatie en de ligduur van patiënten omlaag lijken te kunnen gaan.
Agnes van den Berg ziet echter ook de uitdagingen: Hoe zorg je dat huisartsen en andere zorgprofessionals ‘groene zorg’ meer gaan voorschrijven en toepassen in hun dagelijkse praktijk? Zij wijst op de moeite die het wetenschappelijke onderzoekers kost om een één-op-één relatie aan te wijzen tussen inzet van een groene zorgomgeving en gezondheid van mensen. Op dit moment kunnen veel zorgprofessionals nog sceptisch blijven. Ze pleit er in dat kader voor om het onderzoek meer te richten op de relatie tussen groene omgeving en een betere werking van het immuunsysteem, die wel bewezen zou kunnen worden.
(Bron foto: Shutterstock)