Nog geen verbod op het doden van eendagshaantjes

Hij komt tot dit besluit op advies van de Stuurgroep Eendagshaantjes, zo schrijft hij in een brief aan de Tweede Kamer. Jaarlijks worden er miljoenen haantjes van legrassen direct gedood nadat zij uit het ei zijn gekomen, enkel omdat zij geen economisch nut hebben in de humane voedselketen. Het doden van deze eendagshaantjes wordt door veel mensen als onethisch beschouwd. Een verbod op deze praktijk lijkt de meest voor de hand liggende oplossing. Echter, dit is niet zo simpel als het op het eerste gezicht wellicht lijkt. Het doden van eendagshaantjes is een zeer complex vraagstuk.

Doden eendagshaantjes

Het doden van eendagshaantjes staat al geruime tijd in de aandacht. Duitsland, Frankrijk en Oostenrijk hebben reeds wetgeving die het doden van eendagshaantjes verbiedt of alleen onder voorwaarden toestaat. In Nederland zijn er in juni 2021 in de Tweede Kamer een tweetal moties op dit onderwerp aangenomen - de Motie Beckerman en Boswijk en de Motie Vestering en Beckerman - die beiden vragen om een verbod:

• Motie Beckerman en Boswijk: Verzoekt de regering te onderzoeken hoe en op welke termijn een verbod op het doden van eendagshaantjes ingevoerd kan worden. Een van de overwegingen daarbij is dat het op een manier moet gebeuren die goed is voor dier, boer en consument.
• Motie Beckerman en Vestering: Spreekt uit dat het doden van haantjes verboden moet worden.
  

Naar aanleiding hiervan heeft LNV de 'Stuurgroep Eendagshaantjes' ingesteld. In deze Stuurgroep zijn vertegenwoordigd: COBK, Anevei, NVP, LTO, Dierenbescherming en LNV. De stuurgroep heeft, zoals aangegeven in de dierenwelzijnsbrief van 6 juli jl., twee rapporten laten opstellen als basis voor het advies aan de minister. Eén naar technische aspecten en scenario’s en één naar de ethische aspecten en de alternatieven de die relevant zijn bij het doden van eendagshaantjes.

Technische aspecten en scenario's

Uit beide rapporten blijkt dat het zeker mogelijk is om een vermindering te realiseren van het aantal gedode eendagshaantjes en er wordt weergegeven welke manieren er zijn om dat te bewerkstelligen. Voor het technische rapport "Scenario’s voor het vraagstuk het doden van eendagshaantjes van legrassen" zijn veel facetten van het vraagstuk met interviews in beeld gekomen. Dit rapport onderstreept ook de complexiteit van het onderwerp. Zo worden ongewenste gevolgen belicht die kunnen ontstaan bij het instellen van een verbod, bijvoorbeeld door de verplaatsing van kuiken- en eierenboerderijen naar het buitenland, het transporteren en opfokken van hanen naar Oost-Europa of het ontstaan van muizenkwekerijen als vervangende “voederdieren”. Ook is doorontwikkeling van de in-ovo techniek nodig zodat geslachtsbepaling eerder kan plaatsvinden en met zo laag mogelijke foutmarges.

Ethische dimensies

Het rapport “Waardevolle alternatieven. Een verkenning van de ethische dimensies van de alternatieven voor het doden van eendagshaantjes” bevat een verkenning en analyse van de ethische dimensies van zowel het doden van eendagshaantjes als van de bestaande alternatieven. Daarnaast heeft het rapport als doel enkele handvatten te bieden om de ethische dimensies mee te wegen in de (beleids)afweging over de toekomst van het doden van eendagshaantjes. Het rapport presenteert het doden van eendagshaantjes als een moreel probleem. Dat houdt in dat het morele vragen oproept, waarop er geen (eenduidig) antwoord is en ethische reflectie nodig is.

Er zijn zes ethische thema’s geïdentificeerd waarop morele vragen ontstaan. Deze thema’s zijn (a) het doden van dieren, (b) het dier als bijproduct, (c) (grote) aantallen dieren en routinematige handelingen (d) de mens-dier relatie, (e) het kunnen uiten van natuurlijk gedrag en levensduur, en (f) het systeem van de pluimveehouderij. Door een viertal veel voorkomende ethische denkkaders te combineren met de thema’s wordt een schematisch overzicht gegeven van de ethische dimensies van het doden van eendagshaantjes. Geen van drie alternatieven - in ovo geslachtsbepaling en selectie van eieren, het opfokken van haantjes en het gebruik van dubbeldoeldieren - biedt een antwoord op alle morele vragen zonder zelf ook nieuwe vragen op te roepen.

Introfoto: Eendagskuiken (©onbekend)