NVWA: diervoeder in het algemeen veilig, veel diergezondheidsclaims voldoen niet

Ongewenste stoffen kunnen een directe werking hebben op de gezondheid van dieren. Ook is de diervoederketen direct verbonden met de levensmiddelenindustrie. Ongewenste stoffen in diervoeder kunnen immers door consumptie door dieren via dierlijke producten (vlees, melk, eieren et cetera) in de humane levensmiddelenketen terechtkomen. De diervoederketen is breed vertakt en nauw verweven met andere ketens. Dat brengt met zich mee dat een verontreiniging snel over een groot aantal bedrijven kan worden verspreid. Het beheersen van risico’s in de diervoederketen is dan ook van groot belang voor mens en dier.

Integrale ketenanalyse

De NVWA ziet toe op de productie van en handel in diervoeders. Het toezichtbeeld geeft een indruk van de toezichtactiviteiten en –resultaten uit de jaren 2015, 2016 en 2017. Het toezichtbeeld is samen met het risicobeeld van bureau Risicobeoordeling & onderzoek (BuRO) van de NVWA en het fraudebeeld van de NVWA-IOD een onderdeel van de integrale ketenanalyse voedergewassen en diervoeder (plantaardige keten voor dierlijk gebruik). De NVWA gaat op basis hiervan het gesprek aan met beleidsmakers, de diervoedersector en maatschappelijke organisaties.

Mogelijke risico's

Uit de analyse blijkt dat de risico’s in de diervoederketen op dit moment effectief beheerst worden door het stelsel van wetgeving, private kwaliteitsborging door de sector en NVWA-toezicht op diervoeder. De keten kent een hoge mate van zelfregulering. Hoewel het beeld is dat diervoeder in het algemeen veilig is, ziet de NVWA op een aantal punten nog wel risico’s. De NVWA verwacht dat de handel in grondstoffen voor diervoeder verschuift en complexer wordt. Door verschuiving van grondstofstromen kunnen nieuwe risico's voor de diervoederveiligheid en voedselveiligheid ontstaan. De verschillende stromen moeten bij vervoer en verwerking strikt gescheiden zijn om te voorkomen dat ongeschikte stoffen in diervoeder terechtkomen. Fraude met (grond)stoffen die niet geschikt of bestemd zijn voor diervoeder vraagt aandacht van toezicht, handhaving, beleid en de sector. Op basis van de informatie die de Inlichtingen– en Opsporingsdienst (IOD) van de NVWA (NVWA-IOD) heeft, is dit de meest voorkomende fraudevorm in de diervoederketen.

Een ander punt van zorg zijn de risico’s bij veehouders die zelf voer voor hun vee mengen. Door zelf te mengen kunnen additionele risico’s geïntroduceerd worden die gevolgen kunnen hebben voor het dier zoals gebrek aan homogeniteit of versleping van gemedicineerd diervoeder. Omdat dit buiten de reguliere diervoederproductiestromen gebeurt, is er weinig zicht op de borging van risico’s bij het zelf mengen.

Diergezondheid(sclaims)

Goede voeding is belangrijk voor een optimale groei van dieren die worden geslacht of voor optimale productie van melk of eieren bij herkauwers en pluimvee. Daarnaast is goede voeding belangrijk voor het welzijn van dieren, bijvoorbeeld ter voorkoming van maagzweren bij varkens, osteoporose bij leghennen of bloedarmoede bij kalveren. Uit het NVWA-toezicht blijken geen signalen dat structureel door diervoeder zou worden bijgedragen aan belemmering van de diergezondheid of het dierenwelzijn.

In 2016 is de NVWA begonnen met een nieuwe werkwijze voor het beoordelen van gezondheidsclaims op diervoeders. Bij bedrijven zijn dossiers opgevraagd van producten met gezondheidsclaims. In totaal zijn 42 claims beoordeeld, waarvan 16 onverkort gebruikt mogen worden. Van 14 claims moest de tekst worden aangepast en 12 claims moesten verwijderd worden omdat de wetenschappelijke onderbouwing onvoldoende was. Daarnaast bleek dat de helft van de bedrijven hun ossiers voor de onderbouwing van de claims niet op orde hadden. Van de beoordeelde claims voldeed 62% niet.

(Bron foto: Integrale ketenanalyse diervoeders_NVWA)