One Health: een afwegingskader voor beleidsbeslissingen

One Health

Het One Health-concept benadrukt de samenhang tussen de gezondheid van mensen, dieren en het ecosysteem, en wint steeds meer terrein in de publieke discussie. Daarbij spelen het steeds vaker optreden van antimicrobiële resistentie en de toegenomen aandacht voor zoönosen een rol. Inmiddels wordt algemeen erkend dat een geïntegreerde benadering van de gezondheid van mens en dier nodig is. In de praktijk is echter niet altijd duidelijk welke onderdelen van de 'One Health-drie-eenheid' moeten worden gewogen.

Praktijk

Vaak lijkt het erop dat One Health betekent dat er vooral aandacht is voor de wijze waarop de gezondheid van het dier (en het ecosysteem) die van de mens beïnvloedt. Het is mogelijk dat zo’n benadering, die de mens als middelpunt neemt, ook het beste resultaat oplevert voor de gezondheid van het geheel, maar dat is op voorhand niet duidelijk. Voorbeelden zijn het ruimen van drachtige geiten om Q-koorts te bestrijden, en het terugdringen van antibioticagebruik om resistentie te verminderen. In het eerste geval zou vaccinatie misschien voldoende geweest kunnen zijn; in het tweede dringt de vraag zich op welke gevolgen het mijden van antibiotica heeft voor het welzijn van de dieren als er niet tegelijk verbeteringen worden aangebracht in bijvoorbeeld het houderijsysteem.

Afwegingskader

Om alle waarden rond de gezondheid van mens, dier en ecosysteem een plaats te geven, heeft de RDA een afwegingskader ‘One Health’ opgesteld dat moet helpen om op een heldere en volledige manier besluiten te nemen vanuit een One Health benadering. Het afwegingskader is gebaseerd op een kader dat in 2010 door de RDA is beschreven in de ‘Agenda voor het dierbeleid’. In 2012 is dit afwegingskader in de publicatie ‘De mens centraal’ door Ohl en Meijboom herzien. De relevante waarden voor de afweging zoals deze zijn verdeeld over de domeinen mens, dier en ecosysteem (zie ook introfoto) zijn:

• Wettelijk kader
• Economische waarde
• Relationele waarde
• Culturele waarde
• Volksgezondheid
• Inherente waardigheid
• Autonomie
• Publieke opinie
• Maatschappelijke impact
• Welzijn (inclusief gezondheid)
• Verontreiniging
• Landschapsinrichting
• Intrinsieke waarde
• Instrumentele waarde
• Biodiversiteit
• Gezondheid dierpopulatie

Het gewicht dat uiteindelijk aan de waarden wordt toegekend, blijft buiten de uitwerking van het afwegingskader omdat het daarbij om een keuze gaat die door de beleidsverantwoordelijken moet worden gemaakt. Wel wordt getoond welke gevolgen verschillen in de toekenning van waarden kunnen hebben.

(Bron foto: RDA-One Health)