Ontwerpen voor een ziekte- en plaagvrije kas

Doel van de PPS Green Challenges (Publiek Private Samenwerking, een project van de topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen) is concepten te ontwikkelen voor geïntegreerde gewasbescherming van ziekten en plagen in de glastuinbouw. De aandacht is gericht op het voorkomen van ziekten- en plagen of het verminderen van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen met 75%. Een van de aandachtspunten van deze PPS is het ontwerp van een ziekte en plaagdichte kas.

Het gebruik van een circulaire kas, zonder emissies naar bodem, water en lucht, is een van de doelen uit de visienota Landbouw, natuur en voedsel: waardevol en verbonden die minister Carola Schouten in september 2018 publiceerde.

Invalsroutes

Wat de mogelijkheden zijn is terug te vinden in het onderzoeksrapport 'De ziekte- en plaagdichte kas' dat dit jaar verscheen. Dit rapport geeft een overzicht van de verschillende invalsroutes waarlangs zieken en plagen in de kas kunnen komen en het belang van deze routes en methoden en mogelijkheden om introductie van ziekten en plagen in de kas te voorkomen.

Een belangrijke invalsroute is via ventilatieopeningen, zo meldt het rapport. Voor die invalsroute zijn er nog geen afdoende oplossingen. Je kunt de route via ontvochtigingsinstallaties afsluiten of gaas gebruiken voor de luchtramen, maar aan die methoden kleven ook bezwaren. Het zoeken is naar effectieve oplossingen. Een tweede invalsroute loopt via mensen, gereedschap en materialen. In principe moeten hygiëneprotocollen en fytosanitaire maatregelen in de keten afdoende zijn, maar in de praktijk gaat hier nog wel eens wat mis. Daarom zou je extra zekerheden in moeten bouwen.

Via kieren en gaten komen ziekten en plagen ook binnen. Het is niet de belangrijkste route, maar ook niet verwaarloosbaar, aldus het rapport. Goed afkitten is een oplossing. Maar mogelijk zijn er andere oplossingen. Via het gietwater kunnen plagen ook in de kas komen. Dat is op te lossen met een goede ontsmetter. En ziekten en plagen kunnen via de grond binnenkomen, maar dat risico is klein. Door los van de grond te telen, kun je dit risico uitsluiten.

Clean corridor

Op basis van de verkenning van die routes hebben onderzoekers een ontwerp gemaakt voor een ziekte- en plaagdichte kas. Dat ontwerp is via workshops en enquêtes getoetst bij telers. Telers zien de invalsroute ‘via uitgangs- en teeltmaterialen’ juist als een van de belangrijkste routes, zo bleek uit de reacties. Ze vragen zich af of het wel zinvol is zo veel aandacht te besteden aan de invalsroute ‘via luchtramen en ventilatieopeningen’ via een semi-gesloten kas.

Telers denken dat je de invalsroute via materialen aan kunt pakken via een 'clean corridor'. Bij die aanpak wordt het plantmateriaal via een transportband langs de verschillende detectie- en behandelelementen geleid. Zichtbaar beschadigd of geïnfecteerd materiaal kun je zo identificeren en vervolgens verwijderen. Daarbij maak je gebruik van zuigvallen - voor insecten - en UV-licht en plasma voor desinfectie van pathogenen op planten.

De grootste uitdaging in die clean corridor aanpak zijn de insecteneieren op en in de plant, of plagen en ziekten in de bodem. Clean corridors zou je kunnen plaatsen bij producenten van plantmateriaal waar het materiaal getest wordt voordat het wordt getransporteerd naar telers. Of in de kassen van de telers zelf. Daarnaast kunnen de deuren en raamopeningen of de hele omtrek van een kas worden beschermd door vallen en een afrastering met lasers.

Groen Kennisnet besteedt deze week extra aandacht aan kringlooplandbouw, met elke dag een bericht over een specifiek onderwerp. Meer informatie over Kringlooplandbouw vind je op het portaal Kringlooplandbouw.

(Bron foto: Shutterstock)