Op bezoek bij een schelpdierbroedhuis

Traditioneel is de kweek van schelpdieren afhankelijk van het invangen van natuurlijk broed (mini-oester). Dit is onvoorspelbaar voor kwekers omdat de aanwas van natuurlijke broedval elk jaar varieert. Daarnaast hebben specifieke kweken, zoals de kweek van oesters, last van ziekten, plagen en predatoren. Bij oesters overleeft ongeveer 90% van het uitgezet oesterbroed het niet door infecties met het oesterherpesvirus. Eén van de innovaties die de overleving van Japanse oesters moet vergroten, is de selectie van oesterfamilies die een grotere overleving hebben van het virus. Deze selectie vindt plaats in de gecontroleerde omgeving van een broedhuis ofwel hatchery.

Roem in Yerseke

Sinds 2005 heeft Roem in Yerseke als enige bedrijf in Nederland een schelpdierbroedhuis. In de eerste periode vond vooral onderzoek en productie van mosselbroed plaats. Na 2008 verschoof de focus naar economisch interessantere soorten zoals platte en Japanse oesters en verschillende soorten tapijtschelpen.

Maar hoe ziet zo’n hatchery er dan eigenlijk uit? En op welke manier draagt het bij aan het vergroten van de tolerantie tegen het herpesvirus? In het vakblad Aquacultuur van april 2023 ging Jan-Willem Henfling op bezoek bij Roem. Nienke Bakker, manager van het broedhuis, leidde hem rond.

Levenscyclus

Tijdens het bezoek was er veel aandacht voor de levenscyclus van de Japanse oester. Deze levencyclus vormt namelijk de basis voor de inrichting van het broedhuis. De watertemperatuur is hierbij erg belangrijk. Door wisselingen in watertemperatuur, van warm naar koud en dan weer warm, worden de volwassen oesters paairijp. Wanneer er tijdens het paaien bepaalde volwassen oester gecombineerd worden, gebeurt dit in een aparte bak om zo de gevolgen van polyspermie te voorkomen.

Na het paaien ontstaan larven die al op dag één na de bevruchting zwemmen doormiddel van twee schelpjes. Na een aantal tussenfasen ontwikkelen deze zwemmende larven tot settelaars die op een sedentaire manier leven (lang op één plek blijven). Dit is de nursery fase. Tijdens deze fasen blijven de kleine oesters in bewegend water, zodat zij niet te vroeg gesetteld raken en zij zich optimaal kunnen voeden en ontwikkelen. Na de nursery fase wordt het broed in korven in de Oosterschelde uitgezet totdat ze na twee jaar volgroeid zijn .

Platte oesters

Naast Japanse oesters speelt het broedhuis van Roem ook een rol in het onderzoek naar en de productie van broed van platte oesters. Dit is complexer omdat platte oesters doen aan broedzorg. Dit betekent dat deze oesters de bevruchte eicellen de eerste dagen binnen de schelp houden waardoor je minder weet over de kwaliteit en kwantiteit van het broed.

Met de zoektocht naar het produceren van broed van platte oesters wil Roem samen met verschillende bedrijven, onderzoeksinstellingen en natuurorganisaties werken aan het herstel van platte oesterbanken in de Noordzee. Deze oesterbanken spelen een belangrijke rol in vergroting van de biodiversiteit in de Noordzee.