Regeneratieve landbouw

Eind juni heeft het kabinet 129 miljoen euro vrijgemaakt vanuit het Nationaal Groeifonds voor het innovatieprogramma Re-Ge-NL van Next Food Collective. Dit is opgezet om de transitie naar een regeneratieve, rendabele en maatschappelijk gedragen landbouwsector tot stand te brengen. Het praktische doel is dat duizend Nederlandse boeren voor 2030 daadwerkelijk de overstap maken naar een regeneratief landbouwsysteem. Nog eens tienduizend boeren en adviseurs verzamelen kennis en ervaring over deze landbouwpraktijk.

Binnen de regeneratieve landbouw wordt veel meer dan in een gangbare praktijk rekening gehouden met de samenhang tussen natuur, mens, dier, klimaat en economie. Het combineert voedselproductie met herstel van ecosystemen, verbetering van bodemvruchtbaarheid, waterhuishouding en biodiversiteit. Daarnaast kan regeneratieve landbouw een positieve bijdrage leveren aan de maatschappelijke en economische positie van boeren. Tegelijkertijd is nog veel onduidelijk hoe regeneratieve landbouw het beste naar de huidige praktijk vertaald kan worden.

CoE Groen staat de komende jaren aan de lat om praktijkgerichte kennis te ontwikkelen, de vertaling te maken naar het hbo-onderwijs en naar leven lang leren-trajecten om voor huidige boeren en tuinders de transitie handen en voeten te geven. Maar de food-keten is veel omvangrijker; met opslag, transport en verwerking van de oogst, de ontwikkeling van nieuwe producten, de handel, retail en horeca, met alle toeleveranciers en brancheorganisaties tot eindelijk de consument in beeld komt.

‘Het grotere doel is dat we alle spelers die wij opleiden voor een functie in de voedselketen ook de kennis meegeven over duurzame productie en consumptie’, zegt Monique de Knegt, business developer Food bij CoE Groen. ‘Dus de boer en tuinder, de voedingsmiddelentechnoloog en de supermarktmanager die wij opleiden, kunnen straks de juiste afweging maken wat er uiteindelijk bij de consument op het bord komt.’

Preventieakkoord

In het Nationaal Preventieakkoord (NPA) hebben supermarkten, horeca en catering al afgesproken te streven naar een jaarlijkse consumptiegroei van producten uit de Schijf van Vijf. Nu is het overgrote deel van het aanbod nog ongezond, volgens de criteria van het Voedingscentrum. Onderzoekers van Wageningen University & Research, de Vrije Universiteit Amsterdam en de Universiteit Utrecht hebben daarnaast het aanbod en de promoties van voedingsmiddelen in supermarkten en horecazaken bestudeerd om te kijken hoe makkelijk of moeilijk het is om gezond voedsel te kiezen. Van alle gepromote etenswaren blijkt dat 80 procent niet in de Schijf van Vijf voorkomt, zo concludeerden de wetenschappers in 2021.

Het tegengaan van chronische aandoeningen en overgewicht als gevolg van een ongezond eetpatroon is slechts een van de uitdagingen op voedselgebied. Wereldwijd is sprake van zowel overvoeding als ondervoeding, schaarste aan vruchtbare grond, klimaatverandering waardoor landbouw in sommige gebieden onmogelijk wordt en sociaal-economische ongelijkheid. ‘Voedselvraagstukken zijn per definitie complex en daarom hebben we elkaars kennis, complementariteit dus, nodig om met oplossingen te komen’, concludeert De Knegt. ‘Van deskundigheid over de boerenpraktijk en de sociale wetenschap tot kennis op het gebied van transities en bedrijfseconomie. Binnen het Expertisecluster Food komt dat samen.’

Op weg naar genoeg, gezond en veilig voedsel