Pakken burgers hun rol bij omschakeling naar natuurinclusieve landbouw?

In het tijdschrift Landschap staat een verslag van een onderzoek naar de rol van burgers bij de omschakeling naar natuurinclusieve landbouw. Boeren ervaren belemmeringen bij een dergelijke omschakeling en betrokken burgers zouden kunnen helpen. Die betrokkenheid kan bijvoorbeeld bestaan uit:

• de aankoop van producten die op natuurinclusieve wijze zijn geproduceerd,
• het doen van vrijwilligerswerk,
• gericht stemgedrag bij verkiezingen.  

Zwakke verbanden  

De onderzoekers bevraagden iets meer dan 1.500 mensen naar hun intentie om natuurinclusieve landbouw te steunen. Daarbij moet vermeld worden dat de respondentengroep geen doorsnede vormde van de Nederlandse bevolking. Er werd gevraagd naar leeftijd, geslacht, provincie en de grootte van plaats waar men opgroeide. Ook vroegen de onderzoekers naar de verbondenheid met het agrarisch landschap en de zelfbenoemde kennis over natuurinclusieve landbouw. Ook het geloof in natuurinclusieve landbouw werd bevraagd.  

Het blijkt dat de gevraagde achtergronden allemaal een zwak verband hebben met de intentie om bij te dragen aan natuurinclusieve landbouw. Kennis en een positieve houding bleken daarvan nog het sterkst samen te hangen met de intentie om bij te dragen aan natuurinclusieve landbouw.  

Bescheiden effect  

De onderzoekers verwachten op basis van dit onderzoek dat meer kennis leidt tot meer actieve bijdragen van burgers. Dat brengt volgens het artikel met zich mee dat communicatie over natuurinclusieve landbouw burgers meer kan betrekken bij deze transitie. Maar de verwachte effecten van meer communicatie zullen bescheiden zijn, omdat er weinig verband is tussen meer kennis en de intentie om zelf bij te dragen.  

Veel meer invloeden bij omschakeling  

Burgers en hun kennis ten opzichte van natuurinclusieve landbouw zijn maar één van de actoren in de omschakeling naar natuurinclusieve landbouw. Er zijn er veel meer, maar liefst 77 invloeden kunnen een rol spelen in deze transitie. Dit is de uitkomst van een rapport uit het project ‘Gebiedsgerichte kansen voor Natuurinclusieve Landbouw’. 

Natuurinclusief Nederland, wat levert dat op?  

Is natuurinclusieve landbouw de enige route om te komen tot een beter en gezonder Nederland? Het Planbureau voor de Leefomgeving en Wageningen University & Research zochten dit uit in de Natuurverkenning 2050. Hierbij gaat het niet alleen om natuurinclusieve landbouw, maar ook meer natuurinclusiviteit in de bebouwde omgeving. Maar in de landbouw zou wel de grootste transitie moeten plaatsvinden, stellen de auteurs.  

Er is doorgerekend wat de effecten zijn van een natuurinclusiever Nederland op verschillende maatschappelijke opgaven. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om schoon drinkwater, bodemvruchtbaarheid, verkoeling in de stad, plaagonderdrukking, vermeden koolstofemissie, groene recreatie en natuurlijk erfgoed.  

Natuurinclusief niet de enige oplossing 

De conclusie is dat alle maatschappelijke opgaven positief veranderen ten opzichte van nu. De mate waarin verschilt per maatschappelijk opgave, van enkele procenten tot meer dan een verdubbeling. Dat laatste gebeurt onder andere bij plaagonderdrukking en waterzuivering. Waterberging en houtproductie zijn voorbeelden van opgaven die slechts weinig verbeteren in een natuurinclusief Nederland.  

De Natuurverkenning stelt dat een natuurinclusieve inrichting niet de enige oplossing is voor alle opgaven waar we in Nederland voor staan. Natuurinclusieve maatregelen zullen daarom moeten samengaan met andere maatregelen.