Pesticiden in boerenzwaluwen
In Nederland leven boerenzwaluwen gedurende het broedseizoen op en rond het boerenbedrijf. Omdat ze tijdens het foerageren in aanraking kunnen komen met pesticiden, hebben onderzoekers van CLM Onderzoek en Advies dode zwaluwen en niet-uitgekomen eieren geanalyseerd. Ze verzamelden op verschillende locaties in Nederland monsters voor nader onderzoek: 16 niet-uitgekomen eieren, 10 dode jonge vogels en 1 volwassen vogel.
DDT
In het onderzoeksrapport 'Pesticiden in de boerenzwaluw' melden de onderzoekers dat ze 14 verschillende bestrijdingsmiddelen vonden. De concentraties van de middelen wa over het algemeen laag, niet hoger dan 0,1 mg/kg. Opvallend is dat de hoogste waarde, 1,9 milligram per kilo, gevonden werd voor DDT, een insecticide dat al sinds de jaren '70 niet meer is toegelaten. Dat DDT en andere chemische bestrijdingsmiddelen mogelijk een risico vormen voor ophoping in de voedselketen, is al heel lang bekend. In 1962 waarschuwde Rachel Carsen met haar boek ‘Silent Spring’ voor de ophoping van DDT in onder meer zwaluwen.
14 pesticiden
Naast 5 verschillenden insecticiden (cyflutrin, DDT, dimethoaat, novaluron en permethrin) troffen de onderzoekers in de monsters 4 fungiciden aan: bitertanol, fluazinam, fluxapyroxad en hexacloorbenzeen, 3 herbiciden: chloorprofam, MCPA en tembotrione. Daarnaast werd DEET aangetroffen, dat veel in antimuggenmiddelen zit en piperonylbutoxide, een hulpstof die bij bestrijdingsmiddelen wordt gebruikt. Opvallend is dat een deel van die stoffen in Nederland niet meer zijn toegestaan. Het insecticide novaluron heeft zelfs nooit in Europa een toelating gehad. Mogelijk heeft de boerenzwaluw dit middel in Afrika binnengekregen.
Ophoping
Dat de concentraties van DDT zo hoog zijn, maakt duidelijk dat dit middel niet of nauwelijks wordt afgebroken. DDT komt nog steeds op allerlei plekken in het milieu voor. De hoogste concentratie werd gevonden in de volwassen zwaluw. Het lijkt waarschijnlijk dat de stof zich ophoopt in het lichaam van de boerenzwaluw. Het rapport meldt dat uit de literatuur blijkt dat de gevonden waarden van DDT geen acuut vergiftigend effect hebben op de boerenzwaluw.
Contaminatieroutes
De vraag is hoe de zwaluwen in aanraking komen met de pesticiden. In het rapport worden verschillende contaminatieroutes genoemd. Ze kunnen pesticiden opnemen via het voedsel, door het drinken van oppervlakte water of contact met middelen. Boerenzwaluwen kunnen insecten eten in bespoten landbouwgewassen of uit stallen waar vliegenbestrijding heeft plaatsgevonden. Bekend is dat hexachloorbenzeen in het oppervlaktewater wordt aangetroffen. De zwaluwen kunnen dit middel binnenkrijgen door water te drinken of waterinsecten te eten. En ze kunnen in aanraking komen met middelen via grond of modder die ze gebruiken om nesten te bouwen.
(Bron foto: Pixabay)