Presentatie Handboek Dieren in de zorg

Animal Assisted Interventions (AAI)

Het zorgen voor en hebben van (huis)dieren heeft een heilzaam effect op het welzijn van mensen. Steeds meer onderzoek en ervaringen tonen dat aan. Het vermindert stress en bevordert het algehele welbevinden van mensen. Sinds het eind van de twintigste eeuw neemt de diversiteit in initiatieven explosief toe in de vorm van zorgboerderijen, zorgdierentuinen, dierondersteunde therapievormen voor verschillende doelgroepen, dieren in verpleeghuizen en ziekenhuizen, huifbedrijden, etcetera. Naast uiteenlopende dieren en uiteenlopende doelgroepen lopen ook de beoogde doelen van het inzetten van het dier uiteen. Effecten op het gebied van ontspanning, sociale interactie, opbouwen van dagritme en activering worden bij diverse dieren en diverse doelgroepen beschreven. De diversiteit van de inzet van dieren in zorgsituaties wordt samengevoegd onder de term Animal Assisted Interventions (AAI).

Zorgvuldige inzet dieren

In AAI staat het welbevinden van de mens en het bevorderen daarvan centraal. Bij de keuze voor een dier is het welzijn van de mens het belangrijkst. Risico’s die kunnen voortvloeien uit interactie met het dier, zoals bijtincidenten of zoönoses, moeten vermeden worden. Zeker als de doelgroep kwetsbaar is, bijvoorbeeld door ziekte, is oog voor dergelijke risico’s essentieel. Het welzijn van dieren, die ingezet worden bij AAI, kan het welbevinden van de mens alleen maar bevorderen. Los van de functie ervan voor de mens is dierenwelzijn een nastrevenswaardig doel, ongeacht de sector waarin het dier benut wordt. Het is de mens – niet het dier zelf – dat ervoor kiest om het dier in een dergelijke functie in te zetten. Deze keuze brengt verantwoordelijkheid voor de zorgvuldige inzet met zich mee. Het waarborgen van dierenwelzijn is echter niet vanzelfsprekend. Liefde en goede bedoelingen van hulpverleners en hun cliënten zijn niet altijd voldoende. Kennis over dierenwelzijn en dierspecifiek gedrag is essentieel. Evenals een goede inschatting van de mogelijkheden van elk individueel dier.

Handboek Dieren in de zorg

Om concrete invulling te geven aan het brede begrip welzijn, ongeacht met welk dier in welke zorgsituatie gewerkt wordt, is het Handboek 'Dieren in de zorg' geschreven. Het Handboek is een initiatief van Stichting AAIZOO, en is ontwikkeld door het Ontwikkelcentrum samen met de partners Hogeschool Van Hall Larenstein en Wageningen UR. In het handboek komen zoönosen, ethiek en het beoordelen en bewaken van dierenwelzijn aan bod. Verder staat in dierspecifieke hoofdstukken steeds een diersoort centraal. Er is voor de diersoorten hond, paard en konijn gekozen, omdat ze het meeste voorkomen in AAI en daarnaast worden zij in veel verschillende soorten interventies ingezet. Het is niet zo dat andere diersoorten niet in hun welzijn bedreigd worden of van minder belang zijn. Uiteraard is ook het welzijn van katten, ezels, geiten, kippen, alpaca’s en kamelen in de zorg van groot belang. Informatie uit de hoofdstukken kan dan ook door de lezer op de eigen situatie toegepast worden.

Het handboek Dieren in de Zorg dekt competenties met betrekking tot dierenwelzijn en is daarmee geschikt voor studenten in het hoger onderwijs. De opzet van het boek zorgt ervoor dat het zeker ook geschikt is voor zelfstudie van diegenen die al actief zijn met dieren in de zorg, én voor iedereen die geïnteresseerd in het brede thema van dierenwelzijn.

Boekpresentatie op 23 mei

Op vrijdag 23 mei wordt het Handboek feestelijk gepresenteerd. Tijdens de presentatie gaat dr. Marko Ruis in op het gestructureerd beoordelen van dierenwelzijn en op de mogelijkheden die de zorgsector heeft om het dierenwelzijn te garanderen en te bewaken. Dr. Vincent Pompe spreekt over zorgethiek rond dieren: de kern van goede zorgverlening is het tot stand brengen van een goede match tussen mens en dier, waarbij beide partijen kwetsbaar zijn. Drs. Marije de Jong bespreekt de risico’s van overdracht van infectieziekten (zoönosen) tussen dier en mens, en de voorzorgsmaatregelen om de risico’s beheersbaar te maken. Key note spreker is prof. dr. Marie-José Enders, hoogleraar Antrozoölogie aan de Open Universiteit te Heerlen. Zij gaat in op onze veranderde omgang met dieren, in het licht van AAI. De inloop op vrijdag de 23e is vanaf 13.00 uur, het programma begint om 13.30 uur en duurt tot 17.00 uur. Aanmelden kan via de website van het Ontwikkelcentrum.

MBO lesmateriaal

Op basis van het Handboek gaat het Ontwikkelcentrum ook Mbo lesmateriaal over het onderwerp Dieren in de zorg ontwikkelen. Mbo docenten worden uitgenodigd om bij te dragen, waarbij de  boekpresentatie een prima gelegenheid biedt om de eerste ideeën en gedachtes uit te wisselen.

(Bron foto: Handboek Dieren in de zorg)