Preventie verspreiding rotbacteriën tijdens aardappeloogst

Het project PPS 'Preventie verspreiding rotbacteriën tijdens oogst' onderzocht wat de risico’s op versmering van zachtrotbacteriën (SRP’s) tijdens de aardappeloogst zijn en welke methodes ontbreken om versmering tijdens de oogst te voorkomen of te elimineren.

De verspreiding van zachtrotbacteriën Dickeya en Pectobacterium (Erwinia) gebeurt vooral tijdens de machinale oogst. De versmering op gezonde aardappelknollen vindt plaats door de oogst van rotte knollen. De besmetting op gezonde knollen treedt zelfs op tot 50 meter afstand vanaf de rotte knol. Door het verwijderen van rotte knollen tijdens de oogst en het reinigen/desinfecteren van machines tussen verschillende oogsten kan verspreiding van de ziekte worden voorkomen. Er is geen verschil in zand- en kleigrond gemeten.

Belangrijkste conclusies

• De hoeveelheid versmering van bacteriën is het hoogst naar gezonde knollen rondom de rotte knol en naar gezonde knollen bewaard in dezelfde krat.
• Tot 3 meter afstand van de rotte knol is de kans op besmetting 70% en op 10 meter 20%.
• In de eerst geoogste 3 meter na een rotte knol is de versmering 100.000 bacteriën per gezonde knol, daarna variërend van 1000, 10 en 0 bacteriën.
• Afharding van knollen had geen gemeten significant effect op besmettings-hoeveelheid of besmettings-afstand (mogelijk door natte omstandigheden).
• Overleving van de bacteriën op de oogstmachine is gemiddeld één dag.
• Met ontsmettingsmiddelen is de overleving van de bacteriën op de oogstmachine na 5 minuten 0% (met Halamid-d) en na 6 uur 0% (met Menno ter Forte).

Methode

• Veldexperimenten in september en december 2020 op zandgrond en in september 2021 op kleigrond.
• Meting mate van overleving op de machine van P. brasiliense in september 2020.
• Overlevingsexperimenten in het laboratorium van P. brasiliense (temperatuur, waterbeschikbaarheid) (2020–2021).
• Effectiviteit ontsmettingsmiddelen op de overleving van P. brasiliense (2020–2021).
  

Resultaten

• Ook gezonde knollen die net voor een rottende knol worden geoogst, hebben een grote kans om op de sorteermachine of in kratten te worden besmet.
• Het beste is om bij het uitsorteren niet alleen de 'gezonde' knollen na, maar ook de ‘gezonde’ knollen voor de rotte knol te verwijderen.
• Telers kunnen met deze kwantitatieve data een risico-inschatting en een kosten/baten analyse maken voor wel of niet uitsorteren van (rotte) knollen en wel of niet reinigen/desinfecteren van machines tussen de oogst van verschillende partijen.