RDA: Geen aanleiding extra bevoegdheden dierenwelzijn gemeenten, uitgezonderd evenementen met dieren

De zienswijze "Dieren in het huis van Thorbecke - De rol van lagere overheden ten aanzien van dierenwelzijn" is op 30 maart 2022 aangeboden aan de minister van LNV. Voor de zienswijze heeft de RDA onder meer geïnventariseerd hoe dierenwelzijnsbeleid in Nederland is geregeld, hoe decentrale overheden daarmee omgaan en welke belemmeringen deze ervaren. Voor deze zienswijze is bureauonderzoek uitgevoerd en een groot aantal betrokkenen uit verschillende bestuurslagen geïnterviewd.

Betrokkenheid bij dieren op decentraal niveau

Veel gemeenten en andere decentrale overheden hebben regionaal en lokaal op verschillende manieren te maken met dieren en dierenwelzijn, zoals optreden bij dierenleed en incidenten met dieren, dierenopvang, de verkoop van levende dieren en evenementen met dieren. De betrokkenheid wordt ook weerspiegeld in een groot aantal nota’s dierenwelzijn en portefeuillehouders: ongeveer een derde van de 352 gemeenten had in 2021 een portefeuillehouder dierenwelzijn en één op de vijf een nota dierenwelzijn. De kaders voor dierenwelzijnsbeleid in Nederland worden echter bepaald door nationale wetgeving: de Wet dieren (voor gehouden dieren), de Wet natuurbescherming (voor in het wild levende dieren) en de Wet op de dierproeven. Decentrale overheden voelen zich daarom in in de uitvoering van dierenwelzijnsbeleid beknot. Er is behoefte aan kennis, informatie en gelden. Ook wordt gevraagd om meer bevoegdheden, zoals blijkt uit brieven van de gemeenten en de VNG aan de minister van LNV.

Handhaving en gedragsregels

De RDA constateert dat er geen sprake lijkt te zijn van urgente problematiek die het gevolg is van de manier waarop de bevoegdheden zijn verdeeld tussen de Rijksoverheid en de decentrale overheden. De problemen op het decentrale niveau zijn meestal te herleiden op ontoereikende capaciteit van de handhaving, het ontbreken van duidelijke gedragsregels door de open normen in de landelijke wetgeving en een gebrek aan afstemming en uitwisseling tussen verschillende bestuurslagen. Deze oorzaken worden niet weggenomen door bevoegdheden decentraal te beleggen. De RDA vindt dat discussies over dierenwelzijn en een betere borging daarvan van dieren op een landelijk niveau (of hoger) gevoerd moeten worden.

Samenwerking en kennisuitwisseling

Verschillende gemeenten hebben zich gebogen over manieren om dierenwelzijn te verankeren in beleid en samenwerkingsverbanden. Zo werden er door de jaren heen verschillende kennisdagen, congressen en bijeenkomsten georganiseerd en bestaan er bij enkele gemeenten informatieplatforms voor burgers over bijvoorbeeld het houden en verzorgen van dieren. DierVizier is als kennisplatform en actief netwerk voor gemeenten inmiddels een bekendere naam. Oorspronkelijk gestart als projectgroep in opdracht van gemeente Zaanstad om te werken aan een actief netwerk voor kennisdeling voor gemeenten en andere overheden en nu een werkgroep die bezig is een kennisbank/community op het gebied van dierenwelzijn voor gemeenten te lanceren en uit te rollen over het land.

Evenementen met dieren

De RDA roept het Rijk op om te investeren in haar regierol. De RDA doet de minister van LNV hiervoor een aantal concrete aanbevelingen in de zienswijze. De RDA ziet dus geen zwaarwegende redenen om de bestuurlijke basis van dierenwelzijn te wijzigen. Een te overwegen uitzondering vormen evenementen waarbij dieren betrokken zijn. In concrete context-gebonden situaties zouden lagere overheden baat hebben bij betere mogelijkheden voor het beoordelen, toetsen en handhaven op dierenwelzijn bij het uitgeven van vergunningen.

Luister hier ook naar de podcast over dit onderwerp.