Spinazie: verleden, heden en toekomst
Spinazie wordt wereldwijd geteeld en is vanwege de rijkdom aan mineralen en vitaminen een belangrijk voedselgewas. Daarnaast is spinazie een economisch belangrijk gewas. Desondanks was de kennis over de geschiedenis van spinazie fragmentarisch.
Om die informatie bij elkaar te brengen hebben onderzoekers van de afdeling Plantenveredeling en het Centrum voor Genetische Bronnen, Nederland (CGN) van Wageningen University en Research gegevens uit meer dan 140 publicaties samengebracht in het artikel: ‘A review on the genetic resources, domestication and breeding history of spinach (Spinacia oleracea L.)’. De auteurs geven een overzicht van de informatie over wilde verwante soorten, het domesticatie proces en de geschiedenis van de veredeling. Daarnaast beschrijven ze recente ontwikkelingen m.b.t. beschikbaarheid van genetische bronnen, resistentieveredeling en genomica. Ook geven ze aanbevelingen voor verder onderzoek.
Domesticatie en vroege veredeling
In het artikel beschrijven de auteurs de veronderstelde oorsprong van spinazie in voormalig Perzië, de veranderingen die hebben plaatsgevonden tijdens het domesticatie proces en de mogelijke migratieroutes bij de verspreiding van spinazie naar andere delen van de wereld. Om meer zekerheid te kunnen geven over migratieroutes bevelen de auteurs onderzoek aan naar de relatie tussen landrassen afkomstig uit verschillende regio’s.
In een tijdlijn worden belangrijke gebeurtenissen in de geschiedenis van spinazie vanaf 1500 weergegeven. In het overzicht van de vroege veredeling zijn de stambomen van scherpzadige en rondzadige rassen tot halverwege de vorige eeuw gereconstrueerd.
Ziekten en plagen
Het artikel geeft ook een overzicht van ziekten en plagen die in de spinazieteelt een rol spelen en van het onderzoek naar resistentie of tolerantie hiertegen. Veel aandacht wordt gegeven aan valse meeldauw omdat deze schimmelachtige ziekte desastreuze gevolgen heeft voor de spinazieproductie. Valse meeldauw ontwikkelt regelmatig nieuwe vormen en er is, en wordt, veel onderzoek gedaan naar de resistentie tegen deze ziekte. De auteurs zien een nieuwe ontwikkeling om een duurzame resistentie te verkrijgen, als veelbelovend. Hierbij worden genen verantwoordelijk voor vatbaarheid, uitgeschakeld zodat een plant niet meer ziek wordt.
Andere eigenschappen
Spinazie is onderzocht op tolerantie tegen stressfactoren die tijdens het kweken een rol kunnen spelen, zoals een hoog zoutgehalte, temperatuur en een laag stikstof gehalte. De onderzoekers concluderen echter dat er meer onderzoek moet plaatsvinden naar de mogelijkheid om spinazie aan te passen aan diverse stressfactoren, zeker gezien de effecten van klimaatverandering.
Genetische bronnen
De onderzoekers geven in het artikel een overzicht van het aantal accessies die in genenbankcollecties bewaard worden. Opvallend was het lage aantal accessies van de wilde verwanten S. turkestanica en S. tetrandra, die in de veredeling van belang zijn als bron van nuttige eigenschappen. Inmiddels zijn door het CGN verzamelexpedities uitgevoerd in de oorsprongsgebieden, en zijn 148 accessies opgenomen in de CGN collectie. De auteurs bevelen verzamelmissies naar nog niet bemonsterde gebieden aan.
(Bron foto: Arnau Ribera)