Steenmeel voor heideherstel

Door de atmosferische stikstofdepositie verandert het Nederlandse heidelandschap. Die depositie heeft een verzurende werking waardoor de biodiversiteit onder druk staat. Door die verzuring verandert de beschikbaarheid van basische kationen, de NH₄/NO₃-ratio en de N:P verhouding. Bovendien neemt de aluminiumconcentratie toe dat een toxische werking heeft.

Het gevolg is dat sommige soorten onder druk staan zoals valkruid (Arnica montana) en het hondsviooltje (Viola canina). Omdat er minder fosfaat beschikbaar is, neemt ook het aantal insecten af dat weer negatieve effecten heeft op vogels als het korhoen. En door de toegenomen hoeveelheid stikstof vergrast de heide.

Bekalking

Je kunt de negatieve effecten van verzuring tegen gaan. Door plaggen kun je de opgehoopte hoeveelheid stikstof verwijderen, maar echt functioneel herstel van de heide treedt dan niet op omdat de mineralenbalans in de bodem verstoord is. Daarom dienen beheerders ook wel gemalen kalk (CaCO₃) of dolomiet (CaMgCO₃, Dolokal) toe om de verzuring tegen te gaan.

Maar die bekalking is snelwerkend. Je verhoogt alleen de concentratie van basische kationen (Ca, Mg). De gehalten aan andere bodemmineralen en sporenelementen wordt niet hersteld. De vraag is daarom of je met steenmeel, dat langzamer werkt, wel een aanzet kunt geven tot heide herstel. Een voordeel van steenmeel is dat de mineralen die bij verwering de basische kationen leveren, langzaam vrij komen. Bovendien levert steenmeel kationen en sporenelementen in een natuurlijke verhouding.

Steenmeel

In een driejarig praktijkonderzoek op heideterreinen in het Nationale Park Hoge Veluwe en op de Strabrechtse Heide zijn proeven uitgevoerd waarbij twee soorten steenmeel werden gebruikt: Lurgi en Biolit. Uit het onderzoeksrapport 'Herstel van heide door middel van slow release mineralengift' blijkt dat de resultaten een significante verbetering van de bodembuffering laten zien. Bovendien is er en vermindering van het toxische aluminium opgetreden. De resultaten zijn positief en zeker hoopgevend, aldus het rapport.

Beide steenmeelsoorten hebben positieve effecten in de bodem, vegetatiechemie en de fauna. Maar de reactiesnelheid van de steenmeelsoorten is niet groot. Op basis van modelberekeningen verwachten de onderzoekers dat de dat de meeste kationen bij steenmeeltoediening binnen 10 tot 15 jaar beschikbaar komen. Maar de lange termijneffecten van steenmeeltoediening op heidebodems en het voedselweb zijn nog onbekend.

(Bron foto: Pixabay)